Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu’nun (PPK) son toplantısından sonra açıklanan karar metninde yer alan ifadelerden yola çıkan bazı yorumcular politika faizinde Aralık toplantısında indirim yapılacağı izlenimi edindiklerini yazdılar. Bazı analistler ise Aralık ayında bir faiz indirimi yapılması gerektiğini öteden beri savunuyorlar. Yorumlarımı izleyenler hatırlayacaktır ben de Eylül ayı enflasyon verisi açıklandıktan sonra bir iki puanlık bir faiz indirimi yapılmasını önermiştim. Eylül ayı enflasyon verisinin enflasyonun düşüşü hakkında gösterge olacağı düşüncesiyle bunu söylemiştim. Eğer Ekim başında enflasyon yüzde 40 dolayına inmiş olsaydı o zaman faizin bir iki puan indirilmesi doğru olacaktı. Çünkü beklendiği şekilde düşen bir enflasyonda carry trade yoluyla faizden yüksek para kazananlara daha fazla kaynak aktarmanın anlamı yoktu.

Ne var ki enflasyon beklendiği şekilde düşmedi, düşmeyeceği de ortaya çıktı. Bunun üzerine 20 Eylül 2024 günlü ve Faiz İndiriminin Zamanlaması başlıklı yazımda şöyle yazmıştım: “Bütün bunları göz önüne aldığımızda Türkiye’de Merkez Bankası’nın (TCMB) faizi ne kadar süreyle yüksek tutacağının yanıtını bize üçüncü çeyrek büyüme oranı gösterecek. Onu da 29 Kasım 2024 tarihinde göreceğiz. Bu veriler açıklandıktan sonraki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı 26 Aralık tarihinde olacak. Bu toplantıdan önce TCMB’nin politika faizini indirmesi için öncü göstergelere göre üçüncü çeyrek büyümesinin sıfıra, dördüncü çeyrek beklentisinin eksiye (küçülmeye) doğru gittiği kanısına varması ve siyasetçinin de aynı düşüncede olması gerekir diye düşünüyorum.” 

TCMB, Kasım başlarında, enflasyondaki düşüş zayıflığından hoşnut olmadığını vurguladıktan sonra yılsonu tahminini yüzde 38’den 44’e yükseltti.

PPK’nin 21 Kasım tarihli toplantısı sonunda açıklanan karar metninde geçmiş toplantılardaki karar metinlerinden farklı bazı ifadeler yer aldı. Örneğin bir önceki toplantıda enflasyonun ana eğiliminde yükseliş gözlendiği belertilmişken bu son toplantı metninde enflasyonun ana eğiliminde düşüş olduğu vurgulanıyor. Maliye politikasının para politikasıyla eşgüdümünün artmış olmasına yapılan vurgu belki de PPK karar metninin en önemli parçası. Çünkü şimdiye kadar karar metinlerinde maliye politikasıyla ilgili bir cümle yer almamıştı. Maliye politikasının para politikasını destekleyici şekilde yönetilmediği üstü kapalı imalarla TCMB yetkililerinin yaptığı konuşmalarda ifade edilmişti.

Ekonomide daralma eğilimi belirginleşirken sanayicilerin, KOBİ yöneticilerinin ve esnafın şikâyetleri de giderek artıyor. Reel sektör olarak adlandırılan bu kesimde yer alanların çoğu satışların düşmesi dolayısıyla kârlarının azaldığını dile getiriyor ve bu nedenle de asgari ücretin geçmiş enflasyona değil beklenen enflasyona göre artması gerektiğini öne sürüyor ve bu gerçekleşmediği takdirde eleman çıkarmak zorunda kalacaklarını ifade ediyor. Buna karşılık asgari ücretliler, emekliler ve ücretlilerin çoğu aldıkları ücretle geçinemediklerini öne sürüyor ve ücretlerinin en az geçmiş enflasyon kadar artırılmasını talep ediyor.  

Türk siyasetçisinin büyüme ile enflasyon arasındaki uzun dönemli tercihi büyümeden yanadır. Kısa dönemde enflasyonu düşürmeye yönelik önlemler alınmasına rıza gösterse de orta – uzun dönemde enflasyonla uğraşmayı bırakıp büyümeyi kollamaya yönelir.

Enflasyon, beklendiği şekilde düşmüyor. Henüz baz etkisi ötesinde bir düşüş eğilimi ortaya çıkmadı. Baz etkisi dışında bir düşüş ortaya çıkmadan faizin düşürülmesi bu aşamada pek doğru görünmüyor. Anketlere dayalı beklentiler de enflasyonun hükümetin ve TCMB’nin tahmin ettiği düzeylere gerilmeyeceğini ortaya koyuyor. Öte yandan enflasyonu bahane ederek ücretlerde ortaya çıkan satın alma gücünün tekrar yerine konulmaması da emekçi kesime kolay açıklanabilecek bir durum değil. Ne var ki böyle bir artış yukarıda değinildiği gibi reel sektörü ayağa kaldırıyor. Hükümet ise bu iki taraflı baskı arasında sıkışmış görünüyor.

TCMB’nin, Hükümete destek olmak amacıyla Aralık ayında faizi iki puan indirmesiyle reel sektörü sakinleştirmesi, Ocak ayında Hükümetin asgari ücreti yüzde 35 oranında artırarak emekçilerin tepkisini bir nebze olsun azaltması ve böylece sermaye ile emeği asgari müşterekte buluşturması sürpriz olmaz.

Some commentators, based on the statements in the decision text announced after the last meeting of the Central Bank (CBRT) Monetary Policy Committee (PPK), wrote that they got the impression that the policy rate would be reduced at the December meeting. Some analysts, on the other hand, have long argued that an interest rate reduction should be made in December. Those who follow my comments will remember that I also suggested a one-two point interest rate reduction after the September inflation data was announced. I said this with the idea that the September inflation data would be an indicator of the decline in inflation. If inflation had fallen to around 40 percent at the beginning of October, then it would have been right to reduce the interest rate by one or two points. Because with inflation falling as expected, there was no point in transferring more resources to those who earn high income from interest through carry trade.

However, inflation did not fall as expected, and it turned out that it would not. Thereupon, in my article titled Timing of the Interest Rate Cut dated September 20, 2024, I wrote the following: “When we consider all these, the third-quarter growth rate will show us the answer to how long the Central Bank of Turkey (TCMB) will keep interest rates high. We will see that on November 29, 2024. The Monetary Policy Committee (MPK) meeting after this data is announced will be on December 26. Before this meeting, I think that in order for the TCMB to lower the policy rate, it should come to the conclusion that third-quarter growth is heading towards zero according to leading indicators and that fourth-quarter expectations are heading towards negative (shrinkage), and that politicians should share the same opinion.”

The CBRT raised its year-end forecast from 38 percent to 44 percent in early November after emphasizing that it was not happy with the weakness of the disinflation trend.

The decision text announced at the end of the meeting of the MPC on November 21 contained some different expressions from the decision texts of previous meetings. For example, while it was stated in the previous meeting that the main trend of inflation was increasing, the text of this latest meeting emphasizes that the main trend of inflation is decreasing. The emphasis on the increased coordination of fiscal policy with monetary policy is perhaps the most important part of the MPC decision text. Because until now, there was no sentence about fiscal policy in the decision texts. It was implicitly stated in the speeches of the CBRT officials that fiscal policy was not managed in a way that supported monetary policy.

As the economic downturn becomes more pronounced, the complaints of industrialists, SME managers and tradesmen are also increasing. Most of those in this sector, called the real sector, state that their profits have decreased due to the decrease in sales and therefore argue that the minimum wage should be increased according to expected inflation, not past inflation, and that if this does not happen, they will have to lay off employees. In contrast, most minimum wage earners, retirees and wage earners claim that they cannot make ends meet with the wages they receive and demand that their wages be increased at least by the amount of past inflation.

Turkish politicians' long-term preference between growth and inflation is in favor of growth. While they may consent to measures to reduce inflation in the short term, in the medium and long term they tend to abandon inflation and focus on growth.

Inflation is not falling as expected. There has not yet been a downward trend beyond the base effect. It does not seem right at this stage to reduce interest rates without a downward trend beyond the base effect. Expectations based on surveys also show that inflation will not fall to the levels predicted by the government and the Central Bank. On the other hand, using inflation as an excuse and not replacing the purchasing power that emerged in wages is not a situation that can be easily explained to the working class. However, as mentioned above, such an increase is lifting the real sector. The government seems to be stuck between this two-sided pressure.

It would not be surprising if the TCMB calmed the real sector by reducing the interest rate by two points in December in order to support the government, and if the government reduced the workers' reaction somewhat by increasing the minimum wage by 35 percent in January, thus bringing capital and labor together at a minimum common ground.