Dünkü "İnsanoğlu gariptir, her lafı kaldırmaz" başlıklı yazımı Latince bir deyimle bitirmiştim.

Bazı okuyucularımdan, bu deyimin ne anlama geldiğini bilmediklerini, bir açıklama yazmamış olmamın hata olduğunu belirten uyarı e – postaları aldım.

Haksız değiller, herkesin bu deyimleri bilmesini beklememem gerektiğini meslekteki ilk hocalarım Mehmet Ali Kışlalı ve Nihat Subaşı'dan öğrenmiştim.

Bu deyim, "söz değil, hareket" anlamına geliyor.

Bol keseden atan ancak gerçek hayatta bunları icraata dökmeyen kişilere söylenen bir deyim.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç

Örnekle açıklayayım diyorum:

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, katıldığı bir temel atma töreninde konuştu.

"Özgürlükleri kısıtlayan bütün uygulamaları kaldırdık. Milletimizin onayıyla ülkemizin demokrasi standartlarını daha da yükselttik" dedi.

Bakarsanız güzel sözler ve başka ülkelerde yaşayan bir "göbeğini kaşıyan adam" olsaydık, bu sözleri alkışlayabilirdik de.

Bakan Tunç Bey, "Demokrasi standartlarını yükselttik" demeden önce keşke biraz düşünmüş olsaydı.

Çünkü bir standart varsa, ölçülebilen bir şeyden söz ediyoruzdur.

Ölçülebilen şeyler hakkında birkaç söz uydurup geçivermek, böyle büyük sıfatları olan insanlar için dışardan bakanlarda hoş olmayan duygular uyanmasına neden olur.

Bakan'ın sözünü ettiği "demokrasi standartarı" da böyle bir şey; kolayca ölçülebiliyor. Demokrasi bahsinde boyunuz kaç arşın başkalarıyla kıyaslamalı olarak da görebiliyorsunuz.

Freedom House (FH), Varieties of Democracy (V – Dem), Economist Intelligence Unit (EIU) gibi devletlerden bağımsız uluslararası kuruluşlar böyle ölçümler yapıyorlar.

Örneğin EUI Demokrasi Endeksi, 167 ülke ve bölgeyi "tam demokrasiler", "kusurlu demokrasiler", "melez rejimler" ve "otoriter rejimler" olarak dört kategoride sınıflandırıyor.

Raporda 50 ülke kusurlu demokrasi, 34 ülke ise melez rejim olarak sınıflandırılıyor. Melez rejimlerden birisi de Türkiye.

Türkiye  o kardeşimize istediği yetkiyi verdiğimizden beri "kusurlu demokrasi" kategorisinden "melez rejimler" kategorisine düşmüş bulunuyor.

FH'nin Dünyada Özgürlük 2024 raporunda Türkiye'nin alabildiği puan 100 üzerinden 33.

Bu puan Türkiye'nin "özgür olmayan ülkeler" sınıfında olduğunu gösteriyor.

V – Dem'in hazırladığı Demokrasi Raporu – 2023'te Türkiye, "seçimli otokrasi" sınıfında yer alıyor.

Futbol liglerine benzetecek olursak bu "Türkiye demokrasi yarışında Üçüncü Lig'de oynuyor" demek.

Bu üç rapor, farklı yöntemlerle "demokrasi standardını" ölçüyor ve üçü de bizim standartlarımızın "yerlerde süründüğünü" gösteriyor.

Böyle olduğumuzu görebilmemiz için aslına bakarsanız bu raporlara da ihtiyacımız yok.

Çok yeni bir örnek; Dilruba Y. bir sokak röportajında söylediği bir söz yüzünden tutuklu yargılanacak.

Söylediği sözün benzerlerini ve hatta daha ağırlarını Cumhurbaşkanı hemen her gün muhalif gördüğü kişilere söyleyebiliyor.

Birisinin söylediğini, bir başkasının söylemesinin yasak olduğu ülkeler, demokrasi standardı çok düşük ülkelerdir.

Düşündüğünü ifade etmek hakkı, temel bir insan hakkıdır ve bu hakkın kullanımı Türkiye'de siyasi iktidarın keyfine bağlıdır.

Bakan Tunç, aynı konuşmasında yeni Anayasa'dan da söz ediyor:

"Türkiye'nin tamamen vesayetçi ruhtan arındırmaya çalıştığımız ancak hâlâ maddeler arasındaki yeknesaklığın bozulması nedeniyle birtakım tartışmalara neden olan darbe anayasasından kurtularak yeni, demokratik, sivil, katılımcı, temel hak ve özgürlükleri öne alan, bireyin haklarını net bir şekilde ortaya koyan, devletin görevlerini net bir şekilde belirleyen demokratik bir anayasaya kavuşmamız önemli."

Kusura bakmasın ama yine aynı şeyi söyleyeceğim: Acta non verba!

Bugünkü Anayasa'nın uygulanmıyor, hatta açıkça yok sayılıyor olmasının nedeni Anayasa'nın vesayetçi olması mıdır?

Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarının uygulanmıyor olmasının nedeni, bu "vesayetçi Anayasa" mıdır, iktidarın teslim olduğu faşist vesayet midir?

Seçilmiş bir milletvekilinin haklarını gasp eden hangisidir?

Seçilmiş belediye başkanlarının yerine devlet memurlarını tayin etmek, yeni Anayasa'da mümkün olmayacak mı?

Eğer, bütün bu rezilliklerin nedeni bugünkü Anayasa ise elinizi tutan kim?

Hakimlerinize, savcılarınıza bir emir verin, bütün bu "vesayet uygulamaları" anında biter.

Hukuk Fakültesi'ni bitirdiğinize göre yazdığım Latince deyimi anlamış olmalısınız ama ben yine de garantiye alayım, hem Ziya Paşa'yı da rahmetle anmış oluruz:

"Ayinesi iştir kişi lafa bakılmaz

Şahsın görünür rütbe – i aklı eserinde."

I finished yesterday 's article titled " Human beings are strange, they cannot tolerate every word " with a Latin expression.

I received warning e-mails from some of my readers stating that they did not know what this expression meant and that it was a mistake not to write an explanation.

They are not wrong, I learned from my first teachers in the profession, Mehmet Ali Kışlalı and Nihat Subaşı , that I should not expect everyone to know these idioms.

This idiom means "action, not words" .

It's an expression used for people who make big money but don't put it into action in real life.

Minister of Justice Yılmaz Tunç

Let me explain with an example:

Minister of Justice Yılmaz Tunç spoke at a groundbreaking ceremony he attended.

"We abolished all practices restricting freedoms. With the approval of our nation, we further raised the standards of democracy in our country," he said.

If you look at these beautiful words, if we were a "man scratching his belly" living in other countries, we could applaud these words.

I wish Minister Tunç Bey had thought a little before saying, "We have raised the standards of democracy."

Because if there is a standard, we are talking about something that can be measured.

Making up a few words about measurable things will cause unpleasant feelings for people with such great qualities in those who look from outside.

The "democracy standards" that the Minister mentioned are something like this; can be measured easily. In terms of democracy, you can also see how tall you are compared to others.

International organizations independent of states such as Freedom House (FH), Varieties of Democracy (V – Dem), Economist Intelligence Unit (EIU) make such measurements.

The EUI Democracy Index , for example , classifies 167 countries and territories into four categories: "full democracies", "flawed democracies", "hybrid regimes" and "authoritarian regimes".

In the report, 50 countries are classified as flawed democracies and 34 countries as hybrid regimes. One of the hybrid regimes is Türkiye.

Turkey has fallen from the category of "flawed democracy" to the category of "hybrid regimes" since we gave that brother the authority he wanted.

In FH 's Freedom in the World 2024 report, Turkey's score is 33 out of 100.

This score shows that Turkey is in the "non-free countries" class.

In the Democracy Report - 2023 prepared by V - Dem , Turkey is in the "elective autocracy" class .

If we compare it to football leagues, this means " Turkey is playing in the Third League in the race for democracy."

These three reports measure the "democracy standard" with different methods, and all three show that our standards are "creeping on the ground."

In fact, we do not need these reports to see that we are like this.

A very recent example; Dilruba Y. will be tried in pre-trial detention because of a statement she made in a street interview.

The President can say similar or even harsher words to those he sees as opponents almost every day.

Countries where it is forbidden for someone else to say what someone else says are countries with very low standards of democracy.

The right to express what one thinks is a fundamental human right, and the use of this right depends on the discretion of the political power in Turkey.

Minister Tunç also mentions the new Constitution in the same speech:

"By getting rid of the coup constitution, which we tried to completely purify from the tutelage spirit, but which still caused some debates due to the disruption of uniformity among the articles, Turkey has created a new, democratic, civil, participatory constitution that prioritizes fundamental rights and freedoms, clearly sets out the rights of the individual, and clearly defines the duties of the state." It is important that we have a democratic constitution that determines the way

I'm sorry, but I will say the same thing again: Acta non verba!

Is the reason why today's Constitution is not implemented, or even openly ignored, because the Constitution is tutelary?

Is the reason why the decisions of the Constitutional Court and the ECHR are not implemented due to this "tutelage Constitution" or the fascist tutelage to which the government surrenders?

Which one usurps the rights of an elected member of parliament?

Will it not be possible in the new Constitution to appoint civil servants instead of elected mayors?

If the reason for all these disgraces is today's Constitution, who is holding your hand?

Give an order to your judges and prosecutors, all these "guardianship practices" will end immediately.

Since you graduated from the Faculty of Law, you must have understood the Latin expression I wrote, but let me guarantee that we also remember Ziya Pasha with mercy:

"The ritual is work, one does not pay attention to words"

The visible rank of the person is in his work."