Türkiye hem Suriye devletinin toprak egemenliğini sağlayabilmesi ve terörle mücadele hem de mültecilerin güvenli ve onurlu geri dönüşünün sağlanabilmesi için Şam Rejimi’ne diyalog başlatma yönünde çağrılarını başta Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak üzere birçok seviyede dile getirmişti.

Haberin Devamı

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarihi bir adım atarak; hem görüşebileceğini söyledi hem de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Şam yönetimi ile temasa geçmesini... Hemen sonrasında Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, Reuters’a yazılı olarak verdiği mülakatta, “uygun koşulların oluşması halinde Türkiye ve Suriye’nin ilişkileri normalleştirme çabaları kapsamında bakanlar düzeyinde bir araya gelinebileceğini” belirtmişti. Ne gibi hazırlıklar yapılıyor derken, bu kez Suriye Devlet Başkanı Esad, Halk Meclisi’nde konuştu. Türkiye ile ilişkilere özel bir bölüm ayırdı, bu bölüme de küresel ve bölgesel krizlere atıf yaparak, “düzeltilecek ilişkilerin düzeltilmesi için hızlı çalışma yapılması gerektiği” mesajı ile başladı.

ESAD’IN SÖZLERİNİN ŞİFRELERİ

Esad ilk dönemde yapılan normalleşme arayışları görüşmelerinin kayda değer bir sonuç vermediğini, üstelik her iki ülkenin de çözümsüzlükten hasar aldığını belirtti. Konuşmasında yeni dönem normalleşme arayışında kendi yol haritasını açıkladı. Bir anlamda;

* İki ülkenin de beklentilerini sıraladı. Türkiye’nin beklentilerinin terörle mücadele ve mülteciler, kendi beklentilerinin ise yine terörle mücadele ve çekilme olduğuna dikkat çekti.

* Ankara’ya bir anlamda referansa dayalı olarak yol almayı teklif etti.

* Suriye Arap Haber Ajansı’nın (SANA) aktardığına göre Esad’ın en dikkat çeken sözü  “Dolayısıyla bazı Türk yetkililerin zaman zaman Suriye’nin çekilme olmazsa Türklerle görüşmeyeceğiz demesi doğru değil. Bu gerçeklikten uzaktır” oldu

* Üstelik müzakere sürecine ilişkin kendi yol haritası hakkında da bilgi verdi. Toplantıların yapılması, başlıklar üzerinde anlaşmaya varılması durumunda ortak açıklama yapılması.

ÖN ŞARTSIZ FORMÜLDE UZLAŞI

Esad’ın açıklamaları Ankara tarafından tepkiyle karşılanmadı. Karşılanmadı çünkü masaya ön şartsız oturma konusunda taraflar arasında genel bir uzlaşı var. Bu konunun ayrıntılarına girmeden önce Ankara’nın normalleşme formatını hatırlatayım:

ANKARA’NIN NORMALLEŞME FORMATI

Ankara bir süredir sorun yaşadığı tüm ülkeler için bir formatı hayata geçirdi. Bu birçok ülke ile ilişkilerin düzeltilmesinde kullanıldı. Sıralamayı şöyle anlatabiliriz:

Haberin Devamı

* Milli İstihbarat Teşkilatı başkan yardımcıları düzeyinde görüşme,

* İstihbarat başkanları düzeyinde görüşme,

* Koşulların oluşması durumunda ilgili bakanlıklar düzeyinde görüşmelerin başlaması,

* Anlaşmalara varılması durumunda liderler seviyesinde görüşme.

SURİYE’DE BU FORMAT NASIL İŞLEYECEK?

Suriye’deki aktörler de göz önünde bulundurularak, Suriye görüşmeleri Türkiye, Rusya, İran ve Suriye’den oluşan 4’lü görüşmelere bağlanmıştı. Ancak,

* İstihbarat düzeyindeki görüşmeler bir yıldır yapılmıyordu.

* Son dönemdeki gelişmeler ışığında, ön şartsız masaya oturulması konusundaki kararlılık taraflarca kabul görmeye devam ederse ilk toplantının yapılması gündemde.

Haberin Devamı

* Rusya’nın bu konuda adım atılması konusundaki isteği de önemli bir etken.

BİR YIL SONRA 4’LÜ TOPLANTI GÜNDEMDE

* Tıpkı diğer ülkelerde uygulanan format gibi dört ülkenin konuyla ilgili istihbarat başkan yardımcılarının bir araya gelmesi ilk adım olacak.

* Rusya açısından durum net. Rusya’nın talebi Ankara- Şam hattında normalleşme. Moskova, Putin ve Zelenski’ye evsahipliği yapan Türkiye ve Suriye için bir anlamda aynı rolü oynamak istiyor.

ANKARA’NIN TOPLANTI GÜNDEMİ

İstihbarat başkan yardımcılarının toplantısında bir aşamaya gelinirse, görüşmelerin üst seviyeye taşınması beklenebilir. Gelelim Ankara’nın gündemine... Aslında Ankara’nın da Suriye politikasında bir değişiklik yok. Özetlemek gerekirse,

Haberin Devamı

* Terörle mücadelede kararlılık,

* Sınır güvenliğinin tesisi,

* Astana sürecinin canlanması,

* Anayasa çalışmalarının kapsayıcı bir seviyede canlanması,

* Gazze-İsrail meselesinin Suriye’ye olası yansımaları.

GÜNDEM BAŞLIKLARI

Aslında hem Ankara’nın hem de Şam’ın gündem başlıkları açıklanmış durumda. Ön şartsız masaya oturma prensibi korunursa yakın zamanda görüşmeler istihbarat düzeyinde başlayabilir. Masadaki konular zorlu. Görüşmelerin başlaması önemli olacak. Ancak hemen bir sonuç vermesi mümkün olur mu? Bu sorunun yanıtı yolda görülecek, yine de inişli çıkışlı bir sürece herkes hazırlıklı olmalı. 

Turkey has expressed its calls to the Damascus Regime to initiate a dialogue at many levels, especially President Erdoğan, in order to ensure the territorial sovereignty of the Syrian state, to fight against terrorism, and to ensure the safe and dignified return of refugees.

President Tayyip Erdoğan took a historical step; He both said that he could meet and asked the Minister of Foreign Affairs Hakan Fidan to contact the Damascus administration... Immediately afterwards, the Minister of National Defense Yaşar Güler , in a written interview with Reuters, said, "Within the scope of the efforts of Turkey and Syria to normalize relations, if the appropriate conditions are met, the ministers will He stated that "we can come together at the level of While wondering what kind of preparations are being made, this time Syrian President Assad spoke at the People's Assembly. He devoted a special section to relations with Turkey, and started this section with the message that "fast work should be done to repair the relations to be repaired " , referring to global and regional crises .

CODES OF ASSAD'S WORDS

Assad stated that the talks seeking normalization in the first period did not yield any significant results, and that both countries were damaged by the lack of a solution. In his speech, he explained his road map in the search for normalization in the new era. In a sense;

* He listed the expectations of both countries. He pointed out that Turkey's expectations are the fight against terrorism and refugees, while their own expectations are the fight against terrorism and withdrawal.

* In a sense, he offered to move forward to Ankara based on reference.

* According to the Syrian Arab News Agency (SANA), Assad 's most striking statement was "Therefore, it is not right for some Turkish officials to say from time to time that if Syria does not withdraw, we will not meet with the Turks." "This is far from reality"

* Moreover, he also gave information about his own road map regarding the negotiation process. Holding meetings and making a joint statement if an agreement is reached on the topics.

AGREEMENT ON FORMULA WITHOUT PRECONDITIONS

Assad 's statements were not met with reaction by Ankara. It was not met because there is a general agreement between the parties to sit at the table without preconditions. Before going into the details of this issue, let me remind you of Ankara's normalization format:

ANKARA'S NORMALIZATION FORMAT

Ankara has implemented a format for all the countries with which it has been having problems for a while. This was used to improve relations with many countries. We can explain the ranking as follows:

* Meeting at the level of vice presidents of the National Intelligence Organization,

* Meeting at the level of intelligence heads,

* If the conditions are met, negotiations will begin at the level of relevant ministries,

* Meeting at leaders' level if agreements are reached.

HOW WILL THIS FORMAT WORK IN SYRIA?

Considering the actors in Syria, the Syria talks were connected to quadripartite talks consisting of Turkey, Russia, Iran and Syria. However,

* Talks at the intelligence level had not been held for a year.

* In the light of recent developments, if the parties continue to accept the determination to sit at the table without preconditions, the first meeting is on the agenda.

* Russia's willingness to take steps on this issue is also an important factor.

A QUADTER MEETING IS ON THE AGENDA AFTER A YEAR

* Just like the format applied in other countries, the first step will be the meeting of the deputy heads of intelligence of the four countries on the subject.

* The situation is clear for Russia. Russia's demand is normalization on the Ankara-Damascus line. In a sense , Moscow wants to play the same role for Turkey and Syria, which host Putin and Zelensky .

ANKARA'S MEETING AGENDA

If a stage is reached in the meeting of deputy heads of intelligence, the talks can be expected to move to the next level. Let's talk about Ankara's agenda... Actually, there is no change in Ankara's Syria policy. To summarize,

* Determination in the fight against terrorism,

* Establishment of border security,

* Revitalization of the Astana process,

* Revitalization of constitutional studies at an inclusive level,

* Possible repercussions of the Gaza-Israel issue on Syria.

AGENDA TOPICS

In fact, the agenda items of both Ankara and Damascus have been announced. If the principle of sitting at the table without preconditions is maintained, negotiations may soon begin at the intelligence level. The issues on the table are challenging. It will be important for the talks to start. But is it possible to give immediate results? The answer to this question will be seen on the road, but everyone should be prepared for a bumpy process.