Avrupa Birliği üyesi 27 ülkede, 720 sandalyeli Avrupa Parlamantosu seçimleri yapıldı. Merkez partilerin oluşturduğu blok ama yerini ve birinci konumunu korudu. Ancak aşırı sağ Avrupa’da son yıllarda yapılan her seçimde olduğu alanını genişletti.

Fransa’da aşırı sağcı Marine Le Pen Ulusal Birlik (RN), oyların yüzde 31’ini alarak yüzde 13 alan Macron’un partisini ezdi geçti. İtalya’da Başbakan Giorgia Meloni ve İtalya’nın Kardeşleri (FdI) Partisi, yüzde 26-30 bandındaki oy oranıyla birinciliği garantiledi. Almanya’da aşırı sağcı, “Almanya için Alternatif “(AfD) Sosyal Demokratlarla birlikte ikinci sırayı paylaştı.

Avrupalı demokratlar endişeleniyor.

Haklılar.

Batı, demokrasinin tersine yol alıyor.

Sandıktan aşırı sağın çıkması, onun demokrasi karşıtlığını ortadan kaldıramıyor. Kaldı ki dünyada sandık kurulan pek çok otoriter ülke var.

Sandık veya toplumsal meşruiyet yanına, evrensel değerleri, insanlığın yüzlerce yıllık hak-özgürlük-eşitlik kazanımlarını ve bunların ifade ettiği meşruiyeti almazsa, demokrasi bakımdan çok anlam ifade etmeyebiliyor.

Nitekim seçimlerden sonra Fransa karıştı. Cumhurbaşkanı Macron, “böyle giderse 3 yıl sonra yapılacak seçimlerde Marine Le Pen cumhurbaşkanı olur” korkusuyla, harekete geçti ve parlamentoyu fesh ederek erken seçimlere gitmeye karar verdi. Umudu ortalama seçmenin aşırı sağ karşıtı oy kullanması. Ancak tersi olursa ırkçı, yabancı karşıtı Ulusal Birlik Partisi, Fransız semalarına şimdiden biraz daha hakim olacak.

Bu tür tekrarlayan sonuçlar Türkiye’yi de içine alarak dünya siyasetinin, siyaset-toplum ilişkisinin genel seyrini resmederler.

Son yıllarda Avrupa yapılan tüm seçimler aynı iki çıplak gerçeğe işaret ediyor.

Bir. Aşırı sağ ve öteki karşısında ayrımcılık ve tek kültürlü toplum beklentileri yükseliyor.

İki. Kurumların yıpranması, şahısların devreye girmesiyle liberal demokrasinin ve merkez siyaset örseleniyor.

Bu iki gerçek birbirini besliyorlar.

Le Figaro Gazetesi Avrupa Parlamentosu seçimlerinin ardından şu değerlendirmeyi yapıyordu:

“Emmanuel Macron, Fransızların geveze, kibirli ve narsist buldukları bir davranış biçimiyle şiddetli bir öfke uyandırıyor. Sonuç: İstisnasız tüm partiler silahlarını Cumhurbaşkanına odaklayarak bu seçimi fiili bir Macron karşıtı referanduma dönüştürdüler. Devlet Başkanına politikaları hakkında ne düşündüklerini söylemek için bu son ulusal fırsatı değerlendirdiler ve ona yankılanan bir güvensizlik oyu verdiler…”

Türkiye de durum esasen benzer. Hem otoriter bekacılığın yükselişini hem muhalif alanda siyasetsizliğin, liberal değerlerin işlev krizini yaşamıyor muyuz? Ve bu ikisi birbirini tetiklemiyorlar mı?

Fransa’ya dönelim.

Fransız Devrimi’nden beri evrensel değerleri taşıma iddiasında olan bir ülkede, özellikle Le Pen’in ve ona benzer partilerin güçlenmesine vurgu yapan bu sonuçlar kimi değişimlere işaret ediyor.

Fransa’da sağ ve sol ayrışmasının anlamını kaybetmeye başladığı, bunun yerine Fransızların deyimiyle “ilerici” ve “ulusalcı” kamplaşmasının öne çıktığı bir süreç yaşanıyor. 2017’de belirginleşen bu süreç 7 yıl içinde derinleşmiş görünüyor. Sonuç olarak merkezde büyük bir kayma ve değişim yaşanıyor. Bu değişim, geleneksel merkezin, kurucu unsurların erimesi veya yeniden merkez şekillenmesiyle ilgili. Demokrasi, seçim ve siyasi partiler arasındaki o ideal ve geleneksel kuvvetli bağ örseleniyor ve doku değişiyor.

Özgürlükçü ve evrensel değerlere dayalı siyasi iddialara, siyaset ve toplumsal tasavvur her zamankinden daha önemli.

Bizde de, orada da…

Elections for the 720-seat European Parliament were held in 27 European Union member states. The bloc formed by the center parties maintained its place and first position. However, the far right expanded its area in every election held in Europe in recent years.

In France, the far-right Marine Le Pen's National Rally (RN) won 31 percent of the vote, crushing Macron's party, which won 13 percent. In Italy, Prime Minister Giorgia Meloni and her Brothers of Italy (FdI) party secured first place with 26-30 percent of the vote. In Germany, the far-right Alternative for Germany (AfD) shared second place with the Social Democrats.

European democrats are worried.

They are right.

The West is moving in the opposite direction of democracy.

The extreme right's emergence from the ballot box does not eliminate its anti-democracy sentiment. Moreover, there are many authoritarian countries in the world where ballot boxes are set up.

If universal values, centuries-old human rights-freedom-equality gains and the legitimacy expressed by these are not taken into account alongside ballot box or social legitimacy, democracy may not mean much.

Indeed, France was in turmoil after the elections. President Macron, fearing that “if things continue like this, Marine Le Pen will be elected president in the elections to be held in 3 years,” took action and decided to dissolve the parliament and go to early elections. His hope is that the average voter will vote against the far-right. However, if the opposite happens, the racist, anti-foreigner National Rally Party will already dominate the French skies a little more.

Such recurring results depict the general course of world politics and politics-society relations, including Turkey.

All the elections in Europe in recent years point to the same two naked truths.

One. Discrimination against the far right and the other and expectations of a monocultural society are rising.

Second. Liberal democracy and central politics are being undermined by the deterioration of institutions and the entry of individuals into power.

These two realities feed each other.

Le Figaro Newspaper made the following assessment following the European Parliament elections:

“Emmanuel Macron is provoking fierce anger with a style of behaviour that the French find garrulous, arrogant and narcissistic. The result: all parties, without exception, have turned this election into a de facto anti-Macron referendum, focusing their weapons on the President. They have seized this last national opportunity to tell the President what they think of his policies and have given him a resounding vote of no confidence…”

The situation in Turkey is essentially similar. Aren't we experiencing both the rise of authoritarian survivalism and the crisis of the function of liberal values and apoliticism in the opposition sphere? And don't these two trigger each other?

Let's return to France.

In a country that has claimed to carry universal values since the French Revolution, these results, which particularly emphasize the strengthening of Le Pen and parties like her, indicate certain changes.

There is a process going on in France where the division between right and left is starting to lose its meaning and instead, the “progressive” and “nationalist” polarization, as the French call it, is coming to the fore. This process, which became apparent in 2017, seems to have deepened in the last 7 years. As a result, there is a major shift and change in the center. This change is related to the melting down of the traditional center and the founding elements or the reshaping of the center. The ideal and traditional strong bond between democracy, elections and political parties is being damaged and the texture is changing.

Political claims based on libertarian and universal values, politics and social imagination are more important than ever.

Here and there…