Uzun yıllar sonra iktidar bloku ile ana muhalefet partisi arasında bir diyalog kuruluyor. Süreci destekleyenler de var eleştirenler de. Eleştiriler daha çok muhalefet blokundan geliyor; yerel seçimleri kazanan CHP’nin AKP’nin oyununa geldiği, AKP’ye güvenilemeyeceği, Erdoğan’ın samimi olmadığı iddia ediliyor.

Peki, ne yapmalı?

Bir sonraki genel seçim 2028’de. Adalet bekleyenler, geçim sıkıntısı çeken emekliler ve asgari ücretliler, mülakat sistemi nedeniyle kamuda iş bulamayanlar, KHK’lılar vs. sorunlarının çözümü için dört yıl daha mı beklesin? Dört yıl sonra sorunların çözümünün garantisi var mı? Toplumun en mağdur kesimlerinin sorunlarını hafifletmek adına iktidar ile muhalefet arasında bir diyalog başlaması değerli değil mi?

Memleketin normalleşmeye ihtiyacı var. Dahası, AKP’nin de CHP’nin de böyle bir süreçten kazançlı çıkması mümkün. Zaten, normalleşme, muhataplardan herhangi birinin ‘aleyhine’ olamaz, olursa yürümez çünkü. Normalleşme bir ‘kazan-kazan’süreci olmak zorunda.

AKP’nin bir sonraki seçimde iddialı olabilmesinin yolu, ekonomide geniş kesimler için bir iyileşme sağlamasına bağlı. Tek başına kimlik ve güvenlik siyaseti ekonomik krizin derinleştiği ve süreklileştiği bir ortamda seçimi kazanmaya yetmiyor. 31 Mart sonuçları bunu gösterdi.

Üstelik, ekonomik sıkıntılar seçmeni kimlik parantezinde tutmayı zorlaştırıyor. 

Ayrıca, CHP’nin son yıllarda kimlik siyasetinin sınırlarını aşan bir dil, söylem ve siyaset benimsemesi, AKP seçmeninin ‘kimlik anksiyetisi’ni hafifletmiş görünüyor. Kültürel-kimliksel bir ‘tehdit’ olarak algılanmayan CHP artık daha ‘oy verilebilir’ bir parti olarak değerlendiriliyor. Böylece, AKP’nin oy alabileceği havuz giderek daralırken rakibinin ulaşabildiği kitle genişliyor. Sonuçta, AKP’nin mevcut seçmenini de kaybetmemesi için ekonomide başarı şart.

Ekonomiyi düzeltmek için AKP’nin 2028’e kadar zamanı var. Rasyonel politikaları sonuç alacak biçimde yürütmek üzere dış politikada dünyayla uyumlu, çatışmadan uzak ve Batı’yla barışık bir çizgi izleniyor. Bir süredir revizyonist ve Avrasyacı söylemden de uzak duruluyor.

Ancak, dışardan beklenen desteğin anlamlı bir seviyeye çıkması için hukuka ve demokrasiye dönerek ‘öngörülebilir bir ülke’ olmak gerek. Hukuk olmadan kalkınmanın da olmayacağını nihayet anlamış olmalıyız. Muhalefetle diyalog hukuk devletine dönüşü sağlar ve demokrasiyi güçlendirirse ekonomi politikasının başarısı için gereken ulusal iklim oluşur ve de uluslararası katkı gelir. Bu yol gerek AKP gerekse Türkiye için makul bir seçenek.

İktidar partisi ‘yumuşama’dan sözediyor, çünkü ‘sertlik’ politikasının ‘karşı’yı kenetlediği, büyüttüğü ve motive ettiği ortada. AKP, CHP’ye kaybettiği neredeyse bütün belediye başkanlıklarını kutuplaşma nedeniyle kaybetti: AKP karşıtı seçmen CHP’de birleşti. AKP kutuplaşma siyasetiyle kazanamaz artık, çünkü en büyük kutup ‘AKP karşıtları.’ İktidar partisi, CHP ile diyalog yoluyla kendi aleyhine işleyen bu kutuplaşma iklimini aşmaya çalışıyor.

CHP de normalleşmeden kazançlı çıkacağını düşünüyor.

Yerel seçimlerde oyunu artıran ve ilk defa tek başına iktidar alternatifi bir parti olarak öne çıkan CHP iktidarla diyalog kuran ‘sorumlu bir muhalefet partisi’ görüntüsü vermek istiyor. Bunu yaparken yıllardır iktidar sorumluluğu almamış CHP’nin ‘Türkiye’yi yönetmeye hazır’ olduğunu vurgulanmaya çalışıyor. Anlamlı bir çaba bu. Unutmayalım ki 14 Mayıs’ta muhalefetin yaşadığı yenilginin nedenlerinden biri, ‘Bunlar ülkeyi yönetemez’ algısıydı. Diyalog içinde, inisiyatif alarak spesifik sorunlara iktidarla birlikte çözüm bulmaya çalışan CHP, seçmene, ‘Yönetebiliriz’ mesajı veriyor. 

Kısaca, CHP yerel seçimler sonrası arkasına aldığı rüzgarı AKP’ye muhalefetini sertleştirerek değil ‘sorumlu’ davranarak güçlendireceğini hesaplıyor. Ayrıca, diyalog siyasetinin iktidar bloku tabanında ekonominin iyi yönetilmesini ve gerginlik siyasetinin sonlanmasını isteyen kesimlere CHP’nin ulaşmasını sağlayan bir kanal açacağı da bekleniyor olabilir.

Dolayısıyla normalleşme sürecinin siyasette CHP’nin etkileyebildiği toplumsal kesimleri genişleteceği öngörülüyor. Ülkeyi ‘yönetebilir’ bir parti olduğu algısını güçlendiren ve nüfuz ettiği toplumsal kesimleri genişleten bir normalleşme sürecine CHP’nin katılması siyaseten anlamsız değil.

Ayrıca, yerel seçimleri kazanan CHP hizmet üretmek zorunda. Belediyelerdeki performansı CHP’ye bir sonraki seçimi kazandırabileceği gibi kaybettirebilir de. ‘İş yapabilen, hizmet ve çözüm üretebilen bir CHP’ algısının yaratılmasında yerel yönetimler büyük bir fırsat.

Peki, bu nasıl olacak?

CHP belediyelerinin devraldığı borçlar devasa. Hizmet üretebilmek, seçmenin taleplerini karşılamak için kaynaklara ve merkezin engellemelerinden kurtulmaya ihtiyaçları var. 1989 başarısının ardından 1991 fiyaskosunu yaşamak istemeyen CHP’nin belediyelerini de rahatlatacak biçimde iktidarla diyalog içinde olması rasyonel bir strateji.

Depremle yerle bir olan Adıyaman nasıl ayağa kaldırılacak? Kasaları boş hatta borçla dolu belediyeleri devralan CHP’li başkanlar nasıl hizmet üretecek?

Kısacası, CHP’nin sorumluluğunu yüklendiği belediyeler de iktidar partisiyle inatlaşmayı değil yer yer uzlaşmayı gerektiriyor.

30 Mart tarihli yazımda “Seçimden sonra normalleşme mümkün mü?” diye sormuş ve “AKP yerel seçimleri kazansın veya kaybetsin normalleşme seçeneğini değerlendirmek zorunda kalacak” demiştim. Seçimlerde yerel yönetimlerde üstünlük kuran CHP de yönettiği belediyelerde başarılı olmak için siyasette diyalog ve yumuşamaya şans vermiş gibi. Özgür Özel liderliğindeki CHP, AKP iktidarını bir an önce bitirmeye odaklanmaktansa ömrünü tamamladığında yerini doldurmaya hazır, sorumlu bir parti pozisyonu alıyor.

Sonuçta, uzun yıllar sonra iktidar bloku ile ana muhalefet partisi arasında bir diyalog kuruldu. Muhatapların süreci sürdürebilmesi için bu diyalogun somut olumlu sonuçlar yaratması gerek. Özellikle CHP’nin tabanından gelen eleştiri ve itirazları yatıştırabilmesi buna bağlı. 

Sorumluluk iktidarda. Normalleşme hedefleniyorsa, yani ‘siyasette olağanüstülük hali’nden vazgeçiliyorsa yapılacak ilk iş Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını uygulamak olmalı, çünkü normalleşme ancak hukuk devletinin gereklerini yapmakla olur.

After many years, a dialogue is established between the ruling bloc and the main opposition party. There are those who support the process and those who criticize it. Criticism comes mostly from the opposition bloc; It is claimed that CHP, which won the local elections, fell into the hands of the AKP, that the AKP cannot be trusted, and that Erdoğan is not sincere.

So, what to do?

The next general election is in 2028. Those waiting for justice, retirees and minimum wage earners who have difficulty making ends meet, those who cannot find a job in the public sector due to the interview system, those with statutory decrees, etc. Should he wait another four years to solve his problems? Is there a guarantee that the problems will be resolved after four years? Isn't it valuable to start a dialogue between the government and the opposition in order to alleviate the problems of the most disadvantaged segments of society?

The country needs normalization. Moreover, it is possible for both AKP and CHP to benefit from such a process. In any case, normalization cannot be 'against' any of the interlocutors , because if it does, it won't work. Normalization has to be a 'win-win'process.

The way for the AKP to be assertive in the next election depends on ensuring an improvement in the economy for large segments of society. Identity and security politics alone are not enough to win elections in an environment where the economic crisis deepens and continues. The March 31 results showed this.

Moreover, economic difficulties make it difficult to keep voters in the identity bracket.

In addition, the CHP's adoption of a language, discourse and policy that exceeds the boundaries of identity politics in recent years seems to have alleviated the 'identity anxiety' of AKP voters . CHP, which is not perceived as a cultural-identity 'threat', is now considered a more ' votable' party. Thus, while the pool from which AKP can receive votes is gradually shrinking, the audience its opponent can reach is expanding. After all, success in the economy is essential for the AKP not to lose its current voters.

AKP has until 2028 to fix the economy. In order to carry out rational policies in a way that will yield results, a line in foreign policy that is compatible with the world, away from conflict and at peace with the West is followed. For a while now, revisionist and Eurasianist discourse has been avoided.

However, in order for the support expected from abroad to increase to a meaningful level, it is necessary to become a 'predictable country' by returning to law and democracy . We must finally understand that there is no development without law. If dialogue with the opposition ensures a return to the rule of law and strengthens democracy, the national climate necessary for the success of economic policy will be created and international contribution will come. This path is a reasonable option for both AKP and Türkiye.

The ruling party talks about 'softening' , because it is obvious that the 'hardness' policy unites, grows and motivates the 'opposition' . AKP lost almost all the mayoralties it lost to CHP due to polarization: Anti-AKP voters united in CHP. AKP can no longer win with its policy of polarization, because the biggest pole is 'anti-AKP'. The ruling party is trying to overcome this polarization climate that works against itself through dialogue with the CHP.

CHP also thinks that it will benefit from normalization.

CHP, which increased its vote in local elections and stood out as a party alternative to the ruling party on its own for the first time, wants to give the impression of being a 'responsible opposition party' that establishes a dialogue with the government. While doing this, he is trying to emphasize that the CHP, which has not taken responsibility for the government for years, is 'ready to rule Turkey' . This is a meaningful effort. Let's not forget that one of the reasons for the defeat of the opposition on May 14 was the perception that 'They cannot govern the country' . CHP, which tries to find solutions to specific problems together with the government by taking the initiative in dialogue, gives the message to the voters, ' We can govern' .

In short, CHP calculates that it will strengthen the wind it gained after the local elections by acting 'responsibly' , not by hardening its opposition to the AKP. In addition, it may be expected that the politics of dialogue will open a channel for the CHP to reach those segments of the base of the ruling bloc who want good management of the economy and an end to the politics of tension.

Therefore, it is predicted that the normalization process will expand the social segments that CHP can influence in politics. It is not politically meaningless for CHP to participate in a normalization process that strengthens the perception that it is a party that can 'govern' the country and expands the social segments it penetrates.

In addition, CHP, which wins the local elections, has to produce services. Its performance in municipalities may make CHP win or lose the next election. Local governments are a great opportunity to create the perception of 'a CHP that can do business and produce services and solutions' .

So, how will this happen?

The debts taken over by CHP municipalities are huge. They need resources and freedom from the obstacles of the center in order to produce services and meet the demands of the voters. It is a rational strategy for the CHP, which does not want to experience the 1991 fiasco after the success of 1989, to establish a dialogue with the government in a way that will relieve the municipalities.

How will Adıyaman, which was destroyed by the earthquake, be revived? How will CHP mayors who take over municipalities whose coffers are empty and even full of debt provide services?

In short, the municipalities for which the CHP is responsible require compromise with the ruling party, not stubbornness.

In my article dated March 30, " Is normalization possible after the election?" " I asked and said , "Whether AKP wins or loses the local elections, it will have to consider the normalization option ." CHP, which had the upper hand in local governments in the elections, seems to have given a chance to dialogue and softening in politics in order to be successful in the municipalities it governs. CHP, led by Özgür Özel, takes the position of a responsible party, ready to replace the AKP when it ends its life, rather than focusing on ending the AKP's rule as soon as possible.

As a result, after many years, a dialogue was established between the ruling bloc and the main opposition party. In order for the interlocutors to continue the process, this dialogue must create concrete positive results. In particular, CHP's ability to calm down criticism and objections from its base depends on this.

Responsibility lies with the government. If normalization is aimed, that is, if the ' state of emergency in politics' is abandoned, the first thing to do should be to implement the decisions of the Constitutional Court and the European Court of Human Rights, because normalization can only be achieved by fulfilling the requirements of the rule of law.