Sayın Cumhurbaşkanım,

Anayasa Mahkemesi, norm denetimi ve bireysel başvuruda özellikle son on yılda karşı karşıya kaldığı ağır sınamalardan başarıyla çıkabilmiştir. Mahkememiz bir yandan kanunlaşan onlarca olağanüstü hal kanun hükmünde kararnamelerinin ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin denetiminde ilk kez ilkeleri ve temel kriterleri belirlemiş, diğer yandan da bireysel başvuruda ağır işyükünü başarılı bir şekilde yöneterek anayasal hak ve özgürlüklerin korunmasına ilişkin standartları ortaya koymuştur.

Bu vesileyle bir kez daha ifade etmek gerekir ki bireysel başvuru Türk yargı tarihinin en büyük reformlarının başında gelmektedir. Bu kurumun kabul edilmesindeki amaç, anayasa koyucunun ifadesiyle, “bireylerin sahip oldukları temel hak ve özgürlüklerin daha iyi korunması”nı sağlamak ve sorunu ülke sınırları içinde çözerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan “başvuru sayısını azaltmak”tır

Anayasa Mahkemesi, anayasa koyucunun ortaya koyduğu bu amaçlar doğrultusunda hak eksenli bir yaklaşımla anayasayı yorumlamış ve kronikleşmiş birçok hukuki meselenin çözümüne verdiği kararlarla katkı sağlamıştır. 

Bu kapsamda başörtüsü kullandığı için duruşma salonundan çıkarılan avukatın, üniversiteden atılan öğrencinin ve işine son verilen devlet memurunun başvurularında mahkememiz, başörtüsünü yasaklayan bir kanuni düzenleme bulunmadığını, ayrıca bu yasağın gerekçesi olarak gösterilen mahkeme kararlarının da “kanunilik şartı”nı sağlamadığını belirterek ihlal sonucuna ulaşmıştır. Benzer  gerekçelerle azınlık cemaatlerinin dini liderlerinin seçimine müdahale edilmesi de din ve vicdan özgürlüğüne aykırı bulunmuştur.

Bunun yanında, Anayasa Mahkemesi yaşama hakkından ifade özgürlüğüne, mülkiyet hakkından örgütlenme özgürlüğüne kadar bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklerle ilgili olarak yüz binlerce karar vermiş, bunu yaparken de başvurucunun kimliğine hiçbir zaman bakmamıştır.

Bu bağlamda, aralarında ağır cezalara mahkûm edilmiş ve cezaları kesinleşmiş olanların da bulunduğu her görüşten milletvekilinin ve siyasetçinin hak ihlali iddiaları incelenmiş, bunların bir kısmında ihlale hükmedilmiştir. Aynı şekilde, mahkememiz farklı görüşlerden yayın kuruluşu, gazeteci veya yazarın yaptığı başvurularda ifade ve basın özgürlüklerinin ihlal edildiğine karar vermiştir.

Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi kamu görevlisinin, esnafın, işçinin, çiftçinin, kısacası toplumun her kesiminden insanımızın başvurularını hassasiyetle incelemiş, başvuruların bir kısmında anayasal hak ve özgürlüklerin ihlaline hükmetmiştir.

Esasen tüm bu kararlarla birlikte, anayasa koyucunun öngördüğü gibi, bireysel başvurunun sorunu ülkemizin hukuk düzeni içinde çözme işlevi önemli ölçüde yerine getirilmiştir.

Sayın Cumhurbaşkanım,

Bu noktada uzun süredir hukuk gündemine damgasını vuran bireysel başvuruyla ilgili yanlış bilinen veya yanlış anlaşılan bazı hususları bir kez daha dile getirmek istiyorum.

İlk olarak, belirtmek gerekir ki Anayasa Mahkemesi anayasa şikâyeti olarak da anılan bireysel başvuruda anayasaya uygunluk denetimi yapmaktadır. Norm denetiminde bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin anayasaya uygunluğu denetlenirken, bireysel başvuruda bu normların yorumu ve uygulanması sonucu tesis edilen kamu gücü işlemlerinin anayasallık denetimi yapılmaktadır. Bu şekilde yapılan bir anayasallık denetiminin de kanun yolu denetiminden farklı olduğu açıktır.

Bu kapsamda, daha önce defalarca ifade ettiğimiz üzere, bireysel başvuru bir temyiz yolu değildir. Anayasa Mahkemesi, anayasanın yorumu ve uygulanmasının söz konusu olmadığı durumlarda kural olarak bireysel başvuruya konu olaydaki olguların ve bunlara uygulanan kuralların yorumuna, delillerin değerlendirilmesine, verilen kararın sonucu itibarıyla doğru veya haklı olup olmadığına bakmamaktadır. Mahkememiz, kendisine verilen görev ve yetki çerçevesinde, sadece yargılama sürecinde başvurucunun anayasal hak ve özgürlüklerinin ihlal edilip edilmediğini incelemektedir.

Dear Mr. President,

The Constitutional Court has successfully overcome the difficult challenges it has faced, especially in the last decade, in norm control and individual application. On the one hand, our Court has determined the principles and basic criteria for the first time in the control of dozens of emergency decree laws and presidential decrees that have become law, and on the other hand, it has successfully managed the heavy workload in individual applications and set forth the standards for the protection of constitutional rights and freedoms.

On this occasion, it is necessary to state once again that individual application is one of the greatest reforms in the history of the Turkish judiciary. The purpose of accepting this institution, as stated by the constitutionalists, is to ensure “better protection of the fundamental rights and freedoms of individuals” and to “reduce the number of applications” to the European Court of Human Rights by solving the problem within the borders of the country.

The Constitutional Court has interpreted the constitution with a rights-based approach in line with the aims set forth by the constitution-maker and has contributed to the solution of many chronic legal issues with its decisions.

In this context, in the applications of the lawyer who was removed from the courtroom because she was wearing a headscarf, the student who was expelled from the university, and the civil servant who was dismissed from his job, our court concluded that there was no legal regulation prohibiting the headscarf and that the court decisions cited as the justification for this ban did not meet the "condition of legality" and that there was a violation. Interfering with the election of religious leaders of minority communities on similar grounds was also found to be contrary to freedom of religion and conscience.

In addition, the Constitutional Court has given hundreds of thousands of decisions regarding rights and freedoms within the scope of individual application, from the right to life to freedom of expression, from property rights to freedom of association, and while doing so, it has never looked at the identity of the applicant.

In this context, the rights violation claims of MPs and politicians from all perspectives, including those who have been sentenced to heavy penalties and whose sentences have been finalized, have been examined and some of them have been ruled to be violated. Similarly, our court has ruled that freedom of expression and freedom of the press have been violated in applications made by broadcasting organizations, journalists or writers from different perspectives.

As a result, the Constitutional Court has meticulously examined the applications of public officials, tradesmen, workers, farmers, in short, people from all segments of society, and has ruled that some of the applications violate constitutional rights and freedoms.

Essentially, with all these decisions, the function of individual application to solve the problem within the legal order of our country, as envisaged by the constitutionalists, has been fulfilled to a significant extent.

Dear Mr. President,

At this point, I would like to once again express some misunderstood or misunderstood issues regarding individual application, which has left its mark on the legal agenda for a long time.

First of all, it should be noted that the Constitutional Court conducts constitutionality review in individual applications, also known as constitutional complaints. While the constitutionality of a law or a presidential decree is reviewed in norm review, the constitutionality review of public power transactions established as a result of the interpretation and application of these norms is conducted in individual applications. It is clear that such a constitutionality review is different from a legal review.

In this context, as we have stated many times before, individual application is not a way of appeal. In cases where the interpretation and application of the constitution is not in question, the Constitutional Court, as a rule, does not look at the interpretation of the facts and the rules applied to them in the individual application, the evaluation of the evidence, and whether the decision is correct or justified in terms of its outcome. Our Court, within the framework of the duties and powers granted to it, only examines whether the applicant's constitutional rights and freedoms have been violated during the trial process.