Rusya ile Rus Parasıyla Savaşmak

Birleşmiş Milletler Şartı'nın 2 (4). Maddesi şöyle diyor: "Tüm Üyeler, uluslararası ilişkilerinde, herhangi bir devletin toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı ya da Amaçlarla bağdaşmayan herhangi bir şekilde tehdit etmekten veya güç kullanmaktan kaçınırlar. Birleşmiş Milletler'in."

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali Şart'ın ihlali miydi? Evet. Ancak ne yazık ki, en yüksek uluslararası sözleşme olan Şart, geçmişte BM tarafından onaylanmayan işgaller ve askeri müdahaleler ve Soğuk Savaş sırasında birçok ülkede gerçekleştirilen darbeler yoluyla birçok kez ihlal edildi.

Marjorie Cohn, Uluslararası Demokratik Avukatlar Birliği'nin dergisi International Review of Contemporary Law'un Mayıs 2022 özel sayısında yayınlanan "ABD'nin BM Şartı Seri İhlalleri" başlıklı makalesinde ABD'nin Afganistan ve Irak işgallerini detaylandırıyor Libya ve Suriye'ye yapılan müdahaleler ise uluslararası hukukun ihlalidir. [Ben]

Trajedi şu ki, hem Rusya hem de ABD, Şart uyarınca uluslararası barış ve güvenliğin korunmasında birincil sorumluluğa sahip olan BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleridir.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali BM Şartı'nın ve uluslararası hukukun ihlaliydi, ancak sözde "kurallara dayalı uluslararası düzen"in bir efsane olarak kaldığı ve günümüzün dünya düzeninin mükemmel olmaktan çok uzak olduğu göz önüne alındığında, benim gibi tarihin böyle olduğuna inananlar var. farklı yazılabilirdi.

Bugün Batı'da Pekin'in Tayvan'a karşı saldırgan politikasına ve Güney Çin Denizi'ndeki askeri operasyonlarına sık sık gönderme yapılıyor. Artık küresel bir güç olan Çin, Batılı güçlerin yıllardır saldırganlığına maruz kalıyor ancak şu ana kadar başkalarına karşı böyle bir eylemden kaçındı. İnşallah bu yolda devam eder ve örnek teşkil eder.

Ukrayna'daki savaş kritik bir aşamaya ulaştı. Rusya savaş alanında üstünlüğe sahip. ABD Kongresi'nin Kiev'e yapılacak 60 milyar dolarlık askeri yardımı onaylamaması Avrupa'yı zor durumda bıraktı. Sonuçta AB büyük bir askeri güç değil, ekonomik bir güçtür. Başkan Macron'un yakın zamanda reddetmeyi reddettiği bir seçenek olan Ukrayna'ya asker göndermeyecekler, ancak istikrarlı bir mühimmat, askeri donanım ve ekonomik yardım için fon sağlayabilirler.

2014 yılında NATO üyesi ülkeler, İttifak'ın askeri hazırlığının devamını sağlamak amacıyla ulusal Gayri Safi Yurtiçi Hasılalarının (GSYH) %2'sini savunma harcamalarına ayırmayı kabul etti. Şu ana kadar sadece 11 NATO ülkesi bu yönergeyi karşıladı. Yıl sonuna kadar bu rakamın 18'e çıkması bekleniyor. Ancak şu anda Avrupa ekonomik sorunlar yaşıyor ve vergileri artırmak veya savunma harcamalarını finanse etmek için kamu hizmetlerinde kesinti yapmak cazip seçenekler değil. Birkaç gün önce Guardian, üst düzey bir kaynağın şunları söylediğini bildirdi: “Son beş ila on yıldır her şey savunma bütçesinin kesilmesiyle ilgiliydi. Her yıl; artık bu değişti.” [ii]

Avrupa'nın ekonomik gücü Almanya'da yaşam standartları düştü, çünkü Rusya Ukrayna'yı işgal ettikten sonra Rus gazına bağımlı olan enerji yoğun endüstriler başka kaynaklara yönelmek zorunda kaldı. Geçtiğimiz günlerde Almanya Ekonomi Bakanı Sayın Habeck, ekonominin “sorunlu sularda” olduğunu söyledi.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) düşünce kuruluşu tarafından Şubat ayında 12 AB ülkesinde gerçekleştirilen bir ankete göre, Avrupalılar Rusya'ya karşı savaşında Ukrayna'yı destekliyor ancak 10 kişiden yalnızca 1'i Ukrayna'nın kazanabileceğini düşünüyor ve çoğu "uzlaşma" görüyor .Çatışmayı sona erdirmek için gerektiği gibi uzlaşma” . [iii] Bu bağlamda Le Monde, aylar içinde Avrupa'da gizli ama oldukça gerçek bir bölünmenin ortaya çıktığını bildirdi: Kıtanın kuzeydoğu kısmı savaş durumunda, Rus tehdidine karşı ön saflarda yer alırken, daha da ileri gidiyor. Batı ve güneydeki diğer ülkeler ise çatışmaya daha az varoluşsal bir bakış açısıyla yaklaşıyor. [iv]

Bütün bunlara Bay Trump'ın Beyaz Saray'a dönme ihtimalini ve Başkan Zelensky'ye yönelik muhalefetin arttığı yönündeki haberleri ekleyin.

Bu olumsuzluklara rağmen AB, Ukrayna'yı "ne kadar sürerse" destekleme taahhüdünü yerine getirmenin bir yolunu bulmak zorundaydı. Bu nedenle Cuma günü Avrupa Konseyi, askeri desteğin finansmanı olasılığı da dahil olmak üzere, Rusya'nın hareketsiz varlıklarından kaynaklanan olağanüstü gelirlerin Ukrayna yararına yönlendirilmesine yönelik bir sonraki somut adımlara ilişkin ilerlemeyi gözden geçirdi. Konsey'i, Yüksek Temsilci ve Komisyon tarafından sunulan son öneriler üzerinde ilerlemeye davet etti. [v] Dahası, bazı G7 üyelerinin halihazırda AB'nin ötesine geçerek ülkelerinde dondurulan altın, nakit ve tahvillerden oluşan Rus varlıklarının sermayesini de kullanıp kullanamayacaklarını araştırdıklarına dair haberler var. Kısaca Batı, Rusya'ya karşı Rus parasıyla savaşmayı düşünüyor.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali bir kez daha uluslararası hukukun ihlaliydi. Ancak Batı'daki dondurulmuş Rus varlıklarını Ukrayna'yı desteklemek için kullanmak da bir ihlal olacaktır. Çok tartışmalı bir örnek teşkil edecek. Rusları Başkan Putin'in arkasında toplayacak. Bu onu, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı askeri harekatını daha da genişletmeye teşvik edecek. Rusya ve Çin'i birbirine yaklaştıracak. Ve bunun Küresel Güney ile ilişkilerde bir bedeli olacak. İki yıl süren savaşın ardından artık bir “uzlaşma çözümü” hakkında düşünmeye başlamanın zamanı geldi.

Moskova yakınlarındaki Crocus Belediye Binası'na düzenlenen ve belki de "22/3" olarak anılacak olan hain saldırının neden olduğu inanılmaz ölü sayısı, odaklanılması gereken başka tehditlerin de bulunduğunu hatırlatıyor. Bu aynı zamanda Batı'nın Rusya halkıyla empati kurmasının da zamanıdır. 11 Eylül'den sonra Başkan Putin'in Başkan Bush'la doğrudan konuşan ilk yabancı lider olduğunu hatırlamakta fayda var. O telefon görüşmesinde, Başkan'a ve Amerikan halkına taziyelerini iletmiş ve Amerikan Başkanı Bush'un almaya karar verebileceği her türlü tepkiye açık desteğini ifade etmiştir. Moskova katliamı bir trajedi ama aynı zamanda Washington ile Moskova arasındaki diyaloğun yeniden başlaması için bir fırsat da olabilir. Başkan Biden'ın telefonu açma anı bu olabilir.


[i] https://iadllaw.org/2022/06/serial-us-violations-of-the-un-charter-marjorie-cohn/

[ii] https://www.theguardian.com/world/2024/mar/21/eu-leaders-urged-to-put-economies-on-war-footing-at-ukraine-negotiations?CMP=share_btn_url

[iii] https://www.politico.eu/article/europeans-think-ukraine-lose-war-russia-survey/

[iv] https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/02/26/war-in-ukraine-not-all-european-countries-view-russia-as-top-threat_6560936_4.html

[v]   https://www.consilium.europa.eu//media/70880/euco-conclusions-2122032024.pdf?utm_source=dsms-auto&utm_medium=email&utm_campaign=European+Council+conclusions%2c+21+and+22+ Mart+2024