Türkiye bir yandan şehitlerine ağlıyor, diğer yandan da PKK’nın tasfiye sürecini yönetiyor.

Kimine göre bu bir paradoks kimine göre ise yeni gerçeklik bu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün yeni sürece verdiği önemin göstergesi olarak DEM Heyeti’ni ikinci kez kabul etti. Bu arada Erdoğan’ın DEM heyetini kabulünün çok başarılı geçtiği ifade ediliyor. Belirlenen takvim temelinde Terörsüz Türkiye süreci olumlu ve titiz bir şekilde devam edecek. 

MİT BAŞKANI BAĞDAT’TA

MİT Başkanı İbrahim Kalın ise bugün arka kapı diplomasisini yürütmek üzere Bağdat’ta olacak. PKK’nın Irak’taki tasfiye süreci için Ankara, Bağdat ve Erbil arasındaki koordinasyonu sağlayacak. Kalın, Bağdat dönüşü Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’u ziyaret edecek. Meclis’te kurulacak olan komisyon öncesinde süreç hakkında bilgi verecek. Komisyonun kurulmasıyla dördüncü aşama tamamlanmış olacak.

CUMA SİLAH BIRAKMA

PKK’nın silah bırakması açısından birbiri ardına önemli adımların atılacağı günlerin içindeyiz. Perşembe günü Öcalan’ın ikinci mesajının ardından cuma günü PKK’nın silah bırakmasına tanıklık edeceğiz.

Zor bir süreç. Kimse sihirli bir değnek değecek ve bir anda her şey güllük gülistanlık olacak diye beklemesin. Her aşamasının özenle yürütülmesi gereken bir süreçle karşı karşıyayız. Dünya örnekleri de bize bunu gösteriyor.

DÜNYA ÖRNEKLERİ

İngiltere IRA sorununu çözdü ama arkasında Amerika vardı. Tony Blair, IRA konusunda kriz çıktığı anlarda ‘Bill Clinton benden daha fazla çaba gösterdi’ diyecekti. İspanya ETA sorununu çözdü ama arkasında Avrupa Birliği vardı. İngiltere’nin IRA, İspanya’nın ETA, Endonezya’nın GAM, Kolombiya’nın FARC, Filipinler’in MORO ile yaptığı anlaşmaları ve yürütülen süreçleri aktarmak istiyorum. 

HAYIRLI CUMA ANLAŞMASI

IRA ile İngiliz hükümeti arasında 1998 yılında ‘Hayırlı Cuma Anlaşması’ yapıldı, ancak IRA silahlı mücadeleyi 2005 yılında bitirdi. Silah bırakma kararı 4 yıl süren müzakereler sonucunda alındı, 2 yılda tamamlanması bekleniyordu ama 4 yıl sürdü. IRA’da asıl patron, siyasi kanadı olan Sinn Fein’di. Bizde ise tam tersine, patron DEM Parti değil PKK.

IRA ANLAŞMASI

1- İngiliz hükümeti ile IRA arasında varılan anlaşma ile IRA’nın siyasi kolu olan Sinn Fein, Kuzey İrlanda Parlamentosu’nda ve Britanya Parlamentosu’nda temsil hakkı elde etti. Sinn Fein Lideri Gerry Adams, İngiliz Parlamentosu’na seçildi.

2- Kuzey İrlanda Meclisi kuruldu. İrlanda’da özerk hükümet kuruldu. Kuzey İrlanda’da görev yapan İngiliz polis teşkilatı lağvedilip, İrlanda Polis Servisi kuruldu. Genel af çıkarıldı. Cezaevindeki IRA ve diğer örgüt üyeleri tahliye edildi.

3- Britanya ile Kuzey İrlanda’nın birleşmesi ise referanduma bırakıldı.

ETA KONUSU

BASK bölgesinin bağımsızlığını esas alan ETA sorununun çözümünde İspanya en büyük desteği komşusu Fransa ve Avrupa ülkelerinden aldı.

BASK BÖLGESİ ÖZERKLİĞİ

1- İspanya, 1979 yılında BASK bölgesinin özerkliğini kabul etti.

2- BASK bölgesinde bölge parlamentosu kuruldu.

3- Kendi polis gücünü kurdu.

4- Kendi dilinde eğitim, sağlık, güvenlik ve vergi toplama yetkilerine sahip oldu.

Genel af çıkarılmadı ama başka bölgelerdeki ETA mahkûmları BASK bölgesindeki cezaevlerine nakledildiler. Oradan da tahliye oldular.

ENDONEZYA’DA AÇE

GAM, 1976’dan itibaren AÇE’nin bağımsızlığı için silahlı mücadele yürütüyordu.

2005 yılında Endonezya hükümeti ile GAM, Helsinki’de anlaşmaya vardı.

1- Endonezya ordusu AÇE’den çekildi.

2- AÇE’ye geniş otonomi sağlandı. Böylece kendi hükümetini kurma, kendi siyasi partilerini oluşturma ve yerel yasalarını belirleme hakkı kazandı.

3- AÇE’nin petrol ve doğal kaynak gelirlerinin yüzde 70’e kadar olan kısmını alma hakkını kazandı.

4- Genel af ilan edildi.

KOLOMBİYA FARC

FARC ile Kolombiya hükümeti, 2016 yılında anlaşmaya vardı.

1- FARC silahlarını BM gözetimi altında teslim etti.

2- FARC siyasi partiye dönüştü.

3- Toprak reformu yapılması kararı alındı.

4- Suç işleyen FARC üyeleri için özel mahkemeler kuruldu. Cezalandırmaktan çok tazminat önceliklendirildi.

5- İnsan hakları ihlallerini açığa çıkaran Gerçek ve Uzlaşma Komisyonu kuruldu.

FİLİPİNLER’DE MORO ÖRNEĞİ

50 yıldır mücadele veren Moro Müslümanları ile Filipin devleti arasında birkaç kez anlaşmaya varıldı. Bu anlaşmalar birkaç kez bozuldu. 1996 yılında Moro Kurtuluş Cephesi( MNLF) ile Filipinler arasında Nihai Barış Anlaşması yapıldı.

1- MORO üyelerine kamu görevlerinde yer alma hakkı tanındı.

2- MORO lideri Nur Misuari,1996 yılından sonra “Otonom Müslüman Mindanao Bölgesi”nin başkanı oldu.

3- Geçici özerk yönetim kuruldu.  Otonom Müslüman Mindanao Bölgesi’nin yetkileri genişletildi.

4- MORO’nun 7 bin 500 savaşçısı Filipinler Silahlı Kuvvetleri’ne ve polis teşkilatına entegre oldu. Kalan silahlı unsurlar sivil hayata döndü.

5- MORO bölgelerinin altyapı, eğitim ve sağlık projeleri için kaynak ayrıldı. Bir kalkınma konseyi kuruldu.

6- Eğitim ve kültürel haklar kapsamında İslam hukuku uygulamaları ve Arapça eğitimi tanındı.

MORO örgütünün önemli bir kısmı anlaşmaya uydu. Ancak radikal bazı gruplar ayrıldı. Bunların en büyüğü olan MORO İslami Kurtuluş Cephesi mücadelesini sürdürdü. Onlar da 2014 yılında Filipinler devleti ile anlaşarak Bangsamoro Özerk Bölgesi’ni kurdular.

Bu anlaşma Filipinler tarihinde Müslümanlarla yapılan ilk ve en geniş anlaşma olarak tarihte yerini aldı.

SİLAHLARA VEDA

Dünyadaki örneklerden de anlaşılacağı gibi terör örgütlerini tasfiye süreçleri kolay olmadı ama her ülke için sonuçları hayırlı oldu. O ülkeler büyük tavizler vererek başardılar. Biz ise taviz vermeden birkaç düzenleme ile PKK sorununu çözüyoruz. Türkiye’de artık silahlara veda, siyasete merhaba dönemi başlıyor.