Gazeteci Ertuğrul Özkök, Ukrayna dronlarının 5 bin kilometre uzağa kadar gidip, orada konuşlu Rus nükleer bombardıman uçaklarını teker teker imha edişlerini New York Times’ın yayınladığı videolardan seyretmiş ve doğal olarak çok etkilenmiş.

Özellikle dronları incelemiş. “İnanmayacaksınız ama boyutları bildiğimiz düğün dronları kadar. Hani düğünlerde hatıra görüntülerini çeken küçük 4 pervaneli dronlar bunlar” diyor.

Dronların, sağladıkları yararla mukayese edildiğinde “sudan ucuz” diyebileceğimiz maliyetlerini de yazdıktan sonra kişisel görüşünü açıklamış:

“Türkiye, dünyanın parasını verip Rusya’dan en gelişmiş S-400 hava savunma sistemlerini aldı. Ama ne kadar işe yarıyor, bir türlü öğrenemedik, çünkü depolara kondu bekletiliyor. Ukrayna Savaşı gösterdi ki, Rusya kendi hava sahasını bile koruyamıyor. Acaba anlaşmada iade maddesi var mıydı? Varsa bence hiç durmayalım gönderelim.”

★★★

Hemen belirteyim S-400’ler çağın en gelişmiş hava savunma sistemlerinden. Ancak bu sistem, ufacık dronlara karşı değil, füze ve uçak saldırılarında etkin biçimde hava savunması sağlayabiliyor.

Ama yine de alınmaları doğru bir tercih değildi.

Neden doğru olmadığını da tüm öngörüleri doğru çıkan emekli Büyükelçi Şükrü Elekdağ şöyle anlatmıştı:

“S-400’lerin, NATO’ya entegre olmadan kendi radar sistemleri ile münferiden (stand alone) kullanıldıkları takdirde, seyir füzelerini ve balistik füzeleri durdurma kabiliyetleri sınırlıdır!.. Yani S-400’ler, Türkiye’nin karşı koymak istediği tehdidi karşılama yeteneğine sahip değil!..

Türkiye’nin mevcut hava savunma sistemi tamamen NATO ağına entegre bir şekilde çalışıyor. Bu ağ, ittifakın her türlü hava savunma silah, radar ve komuta kontrol merkezlerini kapsıyor. NATO uzun menzilli radarlarından ve ABD istihbarat uydularından yararlanan bu sistem erken ihbar (early warning) yeteneğine sahip. Füze savunmasında yaşamsal önem taşıyan bu yetenek, hedefin erken tespit ve teşhisi ile yörüngesinin erken saptanmasına ve hedefi imha edecek füzenin zamanında ateşlenmesine imkân veriyor. S-400’ler, NATO ağından ve erken ihbar yeteneğinden yararlanmayınca, sadece kendi 400 kilometre menzilli radarıyla kısa, orta ve uzun menzilli füzeleri durdurma kabiliyeti çok aza indirgeniyor. Bu silahı sadece uçaklara karşı etkili bir şekilde kullanmak mümkün...

(...) S-400’ler Türkiye tarafından uçaklara karşı bir savunma sistemi olarak kullanılabilecek ise de Rusya kendisine yakın bir devletten ülkemize böyle bir tehdidin vuku bulması halinde, sistemin yazılımına müdahale ile Türkiye’nin S-400’leri kullanmasını engelleyebilir. Sonuç olarak, S-400’lerin tedarikini akılcı bir karar olarak görmüyorum...”

★★★

Evet S-400’lerin Türkiye’ye maliyeti 2,5 milyar dolardı.

Ancak S-400’lerin önemli ekstra maliyetleri de vardı.

Onlar da; Yunanistan’ın almaya başladığı ama bizim programından çıkarıldığımız F-35’ler için ödediğimiz yaklaşık 1,5 milyar dolar ile, 40 adet yeni nesil F-16 (Blok 70/72) uçağı ve 79 adet F-16 modernizasyon kitinin hâlâ verilmemesinin, Türk Hava Kuvvetleri açısından sebep olduğu ağır tabloydu!..

Journalist Ertuğrul Özkök watched the videos published by the New York Times of Ukrainian drones flying up to 5,000 kilometers away and destroying Russian nuclear bombers stationed there one by one, and was naturally very impressed.

He has particularly examined drones. “You won’t believe it, but their size is the same as the wedding drones we know. These are the small 4-propeller drones that take souvenir images at weddings,” he says.

After writing about the costs of drones, which we can call “dirt cheap” when compared to the benefits they provide, he expressed his personal opinion:

“Turkey bought the most advanced S-400 air defense systems from Russia, paying a fortune. But we have never learned how useful they are, because they are being stored in storage. The Ukraine War showed that Russia cannot even protect its own airspace. I wonder if there was a return clause in the agreement? If there is, I think we should not hesitate and send them.”

★★★

Let me state right away that the S-400s are one of the most advanced air defense systems of our time. However, this system can provide effective air defense against missile and aircraft attacks, not against tiny drones.

But it still wasn't the right choice to take them.

Retired Ambassador Şükrü Elekdağ, whose predictions all came true, explained why it was not true as follows:

“If the S-400s are used stand-alone with their own radar systems without being integrated into NATO, their ability to stop cruise missiles and ballistic missiles is limited! In other words, the S-400s do not have the ability to meet the threat that Türkiye wants to counter!..

Türkiye’s current air defense system is fully integrated into the NATO network. This network covers all types of air defense weapons, radars and command and control centers of the alliance. This system, which benefits from NATO long-range radars and US intelligence satellites, has an early warning capability. This capability, which is vital in missile defense, allows for early detection and identification of the target, early determination of its trajectory and timely firing of the missile that will destroy the target. When the S-400s do not benefit from the NATO network and early warning capability, their ability to stop short, medium and long-range missiles with only their own 400-kilometer-range radar is greatly reduced. It is possible to use this weapon effectively only against aircraft...

(...) Although the S-400s could be used by Turkey as a defense system against aircraft, Russia could prevent Türkiye from using the S-400s by intervening in the system's software if such a threat to our country occurs from a state close to it. As a result, I do not see the procurement of the S-400s as a rational decision...”

★★★

Yes, the S-400s cost Türkiye 2.5 billion dollars.

However, the S-400s also had significant additional costs.

These were the serious situation that the approximately 1.5 billion dollars we paid for the F-35s that Greece had started to buy but we were removed from the program, and the fact that 40 new generation F-16 (Block 70/72) aircraft and 79 F-16 modernization kits had still not been delivered caused for the Turkish Air Force!..