Türkiye'de siyasetin gündeminden ne yazık ki CHP içi kavgayı ve iktidar-muhalefet gerginliğini indirmek pek mümkün değil. CHP'lilerin kendileri bile şikâyet ediyor ama sonuç değişmiyor. Kısırdöngü içinde akıp giden bir siyasi hayat var. Oysa hem dünyada hem de Türkiye'de çok değişti ve değişiyor. Bugün geriye dönüp bakın, 23 yıl önce AK Parti'yi iktidara taşıyan sosyoloji aynı sosyoloji mi? Olmadığını hepimiz biliyoruz. Ama ne yazık ki siyasetin gündeminde toplumdaki küçük veya büyük değişimlere veya yeni beklentilere ilişkin hiçbir tartışma yok. Kısa tarihinde bu konuya en çok önem veren ve yeni siyaset üretmeyi ihmal etmeyen AK Parti bile zorlanıyor.

Herhalde partiler sadece "Hangimiz öndeyiz" araştırmasıyla yetiniyor. Derin toplum araştırmaları yapılsa ve dikkate alınsa, siyaset bu kadar kısır çekişmelerle boğuşmazdı.

Önümde İSAR Araştırma Merkezi'nce yapılan ve Türkiye'nin toplumsal yapısına ışık tutan çok kapsamlı bir "Türkiye Genel Sosyal Saha Araştırması" (TGSS) var. Marmara, Boğaziçi ve Özyeğin Üniversitesi gibi birçok üniversite öğretim üyesinin görev aldığı araştırma, 7 Mayıs-2 Haziran 2024 tarihleri arasında "örnekleme" yöntemiyle yapılmış. TÜİK'in kent-kır sınıflandırması ve nüfus yoğunluğuna dayalı olarak belirlenen 26 ilde ve 2 bin 615 kişiyle yüz yüze yapılan araştırmada, siyasi eğilimlerdeki çarpıcı değişime dikkat çekilerek şöyle deniyor:

"Eğitim, sağlık, aile yapısı, sosyal ilişkiler ve gençlik gibi kritik konularda ortaya koyduğu detaylı bulgular, toplumun bugünkü dinamiklerini anlamanın yanı sıra geleceğe yönelik sosyal politika ve stratejilerin geliştirilmesine katkı sağlamaktadır."

Bugün bu araştırmanın sadece "siyaset" başlığı altındaki verilerini özetlemeye çalışacağım.

Siyasetçilerin ne kadar ilgisini çeker bilemem ama bu başlık altında, Türkiye'deki bireylerin siyasal eğilimleri, kurumlara duydukları güven ve uluslararası ilişkilere yönelik algıları anlamaya yönelik kapsamlı veriler toplanmış, bireylerin ideolojik konumları, iç ve dış politikaya yönelik eğilimleri, Türkiye'ye aidiyet hisleri ve yurtdışında yaşama isteği gibi pek çok başlık detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

İlk veri, Türkiye'de siyasetin klasik ayrımı olan "yüzde 65 sağ, yüzde 35 sol seçmen" profilinin nasıl değiştiğini gösteriyor.

TGSS verilerine göre, Türkiye'de bireylerin yüzde 40'ı sağ, yüzde 32'si sol görüşte, yüzde 28'i de kendisini merkezde konumlandırıyor.

Dikkat çeken bir nokta da kadınların daha çok merkezde, erkeklerin ise sağ ve sol uçlarda yoğunlaştığı gerçeği. Bu bulgular kutuplaşmadan beslenenlere uyarı niteliğinde ve sivil siyaset açısından olumlu.

Gelelim en çok güven duyulan kurumlara... Sonuçlar değişmemiş gibi: Orduya yüzde 72, polise yüzde 59 güven duyulurken, siyasi partilere güven yüzde 8, dini cemaatlere ise yüzde 12...

Şu veriler çelişki gibi görünse de siyaseti uyarma açısından çarpıcı:

Katılımcıların yüzde 81'i Türkiye'ye güçlü bir aidiyet hissettiğini, ancak yüzde 49'u da fırsat bulduğunda yurtdışında yaşamak istediğini söylemiş.

Uzmanlar bu sonucu şöyle yorumluyor: "Bu durum, bireylerin ülkeye duygusal bağlılıklarını korurken, yaşam koşulları ve geleceğe dair endişelerle farklı arayışlara yönelme eğiliminde olduklarını göstermektedir."

Son bir not da uluslararası aktörlere, yani devletlere bakışla ilgili. Türkiye'de insanların en olumlu baktığı ülke yüzde 26 ile Almanya. ABD yüzde 9, Suudi Arabistan ise yüzde 10...

Uluslararası kurumlarda ise AB yüzde 32 ile birinci. En olumsuz bakılan kurum ise yüzde 13'le IMF...

Unfortunately, it is not possible to remove the internal CHP conflict and the tension between the government and the opposition from the political agenda in Turkey. Even the CHP members themselves complain, but the result does not change. There is a political life that flows in a vicious circle. However, much has changed and is changing both in the world and in Turkey. Look back today, is the sociology that brought the AKP to power 23 years ago the same sociology? We all know it is not. But unfortunately, there is no discussion on the political agenda regarding small or large changes in society or new expectations. Even the AKP, which has attached the most importance to this issue in its short history and has not neglected to produce new policies, is having difficulty.

Perhaps the parties are content with just researching "Which of us is ahead?" If deep social research was conducted and taken into consideration, politics would not be struggling with such sterile conflicts.

I have before me a very comprehensive "Turkey General Social Field Survey" (TGSS) conducted by the ISAR Research Center, which sheds light on the social structure of Turkey. The survey, in which many university faculty members such as Marmara, Boğaziçi and Özyeğin Universities took part, was conducted between May 7 and June 2, 2024 using the "sampling" method. In the survey conducted face-to-face with 2,615 people in 26 provinces determined based on TÜİK's urban-rural classification and population density, the striking change in political tendencies is highlighted and the following is stated:

"The detailed findings on critical issues such as education, health, family structure, social relations and youth contribute to the understanding of today's dynamics of society as well as the development of social policies and strategies for the future."

Today I will try to summarize only the data under the heading of "politics" of this research.

I don't know how much it will interest politicians, but under this heading, comprehensive data has been collected to understand the political tendencies of individuals in Turkey, their trust in institutions and their perceptions of international relations, and many headings such as individuals' ideological positions, tendencies towards domestic and foreign policy, their sense of belonging to Turkey and their desire to live abroad have been discussed in detail.

The first data shows how the classical division of politics in Turkey, "65 percent right, 35 percent left voter" profile, has changed.

According to TGSS data, 40 percent of individuals in Turkey are right-wing, 32 percent are left-wing, and 28 percent position themselves in the center.

A noteworthy point is the fact that women are more concentrated in the center, while men are more concentrated on the right and left. These findings are a warning to those who feed off polarization and are positive in terms of civil politics.

Now let's come to the most trusted institutions... The results seem to have remained the same: While the army is trusted by 72 percent, the police by 59 percent, political parties are trusted by 8 percent and religious communities by 12 percent...

Although the following data may seem contradictory, it is striking in terms of warning politics:

While 81 percent of participants said they felt a strong sense of belonging to Turkey, 49 percent said they wanted to live abroad when they had the opportunity.

Experts interpret this result as follows: "This situation shows that individuals tend to turn to different pursuits with concerns about their living conditions and the future, while maintaining their emotional attachment to the country."

One last note is about the view of international actors, namely states. The country that people in Turkey view most positively is Germany with 26 percent. The USA with 9 percent and Saudi Arabia with 10 percent...

Among international institutions, the EU is first with 32 percent. The institution viewed most negatively is the IMF with 13 percent...