Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın telefon konuşması, MİT Başkanı İbrahim Kalın'ın ilk resmi teması, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın devlet protokolü ile karşılanıp derinlemesine görüşmeler yapması...

61 yıllık Baas Rejimi'nin yıkılması sonrası Suriye'nin özgürlüğüne kavuşması elbette Türkiye'de heyecan dalgası yarattı. Ama duyguların aklın önüne geçtiği bir dönemden söz etmiyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye'nin yeni yönetimine ihtiyaç duydukları her alanda yardım edilmesi için bakanlarına talimat verdi. Lâkin talebin ve öncelikler listesinin Şam'dan gelmesinin gerekliliğine de işaret etti. Neden? Çünkü Türkiye'nin Suriye'yi yönetmek gibi bir niyeti ve iddiası yok! Ankara toprak bütünlüğünü, siyasi egemenliğini tesis etmiş, farklı etnik ve dini gruplara karşı kapsayıcı yönetim kurmuş, terörden arındırılmış, sığınmacı vatandaşlarını ülkesine kabul ederek yeni yaşam imkânları sunmuş istikrarlı Suriye arzu ediyor, o kadar. Tehdit olmaktan çıkmış bir Suriye ile ilişkiler zaten her alanda gelişme potansiyeli taşıyor.

Türkiye'nin Suriye sahasını boş bırakmayan fakat Suriye'yi tek taraflı domine etmeyi içermeyen yüksek hassasiyeti Arap mahallesinde, AB'de, ABD, Rusya ve İran'da dikkatle izleniyor.

Öncelikle, Körfez'deki kaygılara bir bakalım. Bu ülkeler, "Arap olmayan bir aktör, nasıl olur da bir Arap ülkesinde bu kadar etkili olabildi?" diye soruyor ve "Arap Baharı geri mi geliyor?" kaygısı taşıyor. Elbette bu soru işaretlerinin giderilmesi daha çok Ankara'ya düşüyor. Zira Suriye'nin hızla bir yönetsel düzene ve huzura kavuşması Arap Ligi'nin yakın ilgisini de gerektiriyor.

Batı kamuoyuna gelince...

Yıllarca "cihadist" diye bir kavramın etrafında şartlandırılmış kitlelerin, şu an için şaşkınlık yaşadığı ama gelişmelere kuşkuyla yaklaştığı bir gerçek! Şaşkınlar, karşılarında bir "Taliban bulmadılar." Kuşkulular, yeni yönetimin lideri Ahmet eş Şara'nın neler yapabileceğini bilemiyorlar. Oysa öyle bir aktörle karşı karşıyalar ki... Dersine iyi çalışmış, Suriye'nin sosyolojik gerçeklerine hâkim, yol haritasını çoktan çizmiş bir isimden bahsediyoruz. Öyle ki nüfusu 4 milyona ulaşan İdlib'i 9 yıldır yöneten, çeşitli grupları bir arada tutan ve nüfuz sahasında DEAŞ ve PKK terör örgütlerine geçit vermeyen, asgari kamu hizmetlerini sunmayı başaran, nizam tesis eden bir aktör bu.

ABD'ye de bakacak olursak...

Hâlihazırda Suriye'nin kuzey doğusunda kalıcı olma iddiası sergileyen YPG/PYD unsurlarına hayat alanı açan Amerikalılar, 2. Trump günlerine kadar zaman kazanmaya çalışıyor. Ankara'daki stratejik analizlere göre Pentagon'un iki endişesi var. 1- DEAŞ kampları ve örgütün canlanması ihtimali. Ki Ankara El Hol Kampı'nın yönetimini devralabileceğini, DEAŞ'la her zeminde mücadele edeceğini açık açık duyurmuş bir konumda. 2- PYD/YPG'nin geleceği... Onlar Suriye'deki yeni yönetime biat etmek, silah bırakmak, tehdit olmaktan çıkmak zorunda. Yani, Suriye'deki siyasi sürece katılırlarsa ne alâ, aksi takdirde askeri harekat seçeneği her an masada!

Ve son husus...

Suriye'yi her yönüyle bilen, riskleri öngören Türkiye, "Temkinli bir iyimserlik" içinde. Risk demişken... Bilhassa Batılı ülkelerin altyapı ve maddi destek karşılığında siyasi şartlar ileri sürmesi, yüksek demokrasi standartları talep etmesi, kendisine müzahir gruplara imtiyazlı statü istemesi muhtemel. Veya yenilmişlik psikozuyla İran'ın içeriyi karıştırması göz ardı edilemeyecek bir tecrübe! YPG/PYD'nin, ABD eliyle yeni çatışmalar çıkarması da bir olasılık. İsrail'in işgal ettiği Golan Tepeleri ve eteklerindeki Suriye topraklarında kalıcı olmaya çalışması da ihtimal dâhilinde. Nihayet eş Şara'nın siyasi ve ekonomik baskıları göğüsleyemeyip olağanüstü yönetim modeline yönelmesi riski de tahminler arasında. Bu yüzden Suriye'deki organik milli iradenin tecellisine yardımcı olunurken, Şam'ı ve aklını karıştıracak her türden dış unsura karşı uyanık olmak gerek!

President Tayyip Erdoğan's phone call, MİT Director İbrahim Kalın's first official contact, Foreign Minister Hakan Fidan being welcomed by state protocol and having in-depth talks...

The liberation of Syria after the collapse of the 61-year Baath regime has certainly created a wave of excitement in Turkey. But we are not talking about a period in which emotions have taken precedence over reason. President Erdoğan has instructed his ministers to provide assistance to the new Syrian administration in every area they need. However, he also pointed out that the request and list of priorities must come from Damascus. Why? Because Turkey has no intention or claim to govern Syria! Ankara desires a stable Syria that has established its territorial integrity and political sovereignty, established an inclusive administration against different ethnic and religious groups, is cleansed of terror, and has offered new life opportunities by accepting its refugee citizens into its country. Relations with a Syria that has ceased to be a threat already have the potential to develop in every area.

Turkey's high sensitivity, which does not leave the Syrian region empty but does not include dominating Syria unilaterally, is being watched carefully in the Arab neighborhood, the EU, the US, Russia and Iran.

First, let's look at the concerns in the Gulf. These countries are asking, "How could a non-Arab actor be so influential in an Arab country?" and are worried, "Is the Arab Spring coming back?" Of course, it is more Ankara's responsibility to resolve these questions. Because Syria's rapid restoration of administrative order and peace also requires the close attention of the Arab League.

As for the Western public opinion...

It is a fact that the masses that have been conditioned around the concept of "jihadist" for years are currently surprised but are approaching developments with skepticism! The surprised did not find a "Taliban" in front of them. The skeptical do not know what the leader of the new administration, Ahmed al-Shara, can do. Yet they are faced with such an actor... We are talking about a name that has studied his lessons well, is well-versed in the sociological realities of Syria, and has already drawn a road map. In fact, this is an actor who has governed Idlib, whose population has reached 4 million, for 9 years, kept various groups together, prevented the DAESH and PKK terrorist organizations from passing through his sphere of influence, managed to provide minimum public services, and established order.

If we look at the USA...

The Americans, who are currently opening up a living space for the YPG/PYD elements that claim to be permanent in northeastern Syria, are trying to buy time until the 2nd Trump days. According to strategic analyses in Ankara, the Pentagon has two concerns. 1- ISIS camps and the possibility of the organization reviving. Ankara has openly announced that it can take over the management of the Al-Hol Camp and will fight ISIS on every ground. 2- The future of the PYD/YPG... They have to swear allegiance to the new administration in Syria, lay down their arms and cease to be a threat. In other words, if they participate in the political process in Syria, all the better; otherwise, the option of military action is always on the table!

And the last point...

Turkey, which knows Syria from every aspect and foresees the risks, is in a "cautious optimism". Speaking of risk... It is possible that Western countries in particular will put forward political conditions in return for infrastructure and financial support, demand high standards of democracy, and demand privileged status for groups supporting it. Or, Iran's internal turmoil due to its defeat psychosis is an experience that cannot be ignored! It is also possible that the YPG/PYD will start new conflicts through the US. It is also possible that Israel will try to establish a permanent presence in the Golan Heights and the Syrian territories on its outskirts that it occupies. Finally, the risk that al-Shara will be unable to withstand political and economic pressures and will turn to an extraordinary governance model is also among the predictions. Therefore, while helping the manifestation of the organic national will in Syria, it is necessary to be alert against any external element that will confuse Damascus and its mind!