Türkiye’ye gelen Suriyelileri iki grupta toplamak mümkün: (1) Parası, serveti olanlar ki bunların çoğu burada konut satın alarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı oldu, birçoğu burada iş kurdu, eleman istihdam etti ve para kazanmaya devam ediyor. (2) Parası, serveti olmayanlar ki bunlar burada çeşitli işlerde, özellikle emeğe dayalı işlerde çalışmaya girdiler ve gelir elde eder oldular. 

Suriye’de yeni bir rejim kuruluyor. Bu gelişmenin Türkiye’ye ekonomik, sosyal ve siyasal etkilerinin olacağını görebiliyoruz. Sosyal ve siyasal etkileri şimdilik bir kenara bırakıp işin ekonomik etkilerini irdelemeye çalışalım. 

Suriye’de gerçekleşmekte olan rejim değişikliğiyle birlikte Esad rejiminden kaçıp bize sığınan Suriyelilerin önemli bir bölümünün ülkelerine döneceği tahminini yaparsak yanılmış olmayız. Büyük ölçüde yanmış, yıkılmış olan Suriye’de IMF, Dünya Bankası ve diğer uluslararası kuruluşların finansal desteği altında ciddi bir yeniden yapılanma, inşaat faaliyeti başlayacaktır. Bu işleri büyük ölçüde Türk şirketlerinin de aralarında bulunduğu batılı şirketler alacaktır. Bu şirketlerin bu işleri yapmak için çok sayıda işçi istihdam edeceğini ve bunlara,  uluslararası standartlar gereği, bizde çalışarak geçimini sağlayan Suriyelilere ödenenden daha fazla para ödeyeceklerini düşünürsek yukarıda ikinci grup olarak saydığımız Suriyelilerin önemli bir bölümünün ülkelerine döneceğini tahmin edebiliriz. Aslında ilk grupta olanlardan bir bölümü de burada değer kazanmış konutlarını satarak ülkelerine döneceklerdir diye düşünüyorum. Bir bölümü de hem buradaki işini sürdürecek hem de Suriye’de yeni işlere girişecektir.

Suriyelilerin bir bölümünün ülkelerine dönmesinin ekonomimize üç farklı etkisi olabilir diye düşünüyorum: (1) İkinci grupta yer alan Suriyeli emekçilerin bir bölümünün ülkelerine dönmeleriyle yerli üreticiler ucuz emek gücünün önemli bir kaynağını kaybedeceklerdir. Bu durumda daha pahalı emek istihdamına gitmek zorunda kalacakları için maliyetleri artacaktır. Talepte daralma ortaya çıkmasaydı bu artışı kolayca fiyatlarına yansıtabilirlerdi ama talep düştüğü için bu yansıtma sınırlı olabilecek, kârları düşecektir. Maliyet artışının fiyatlara yansıması sınırlı kalsa bile bu durum maliyet enflasyonunda artışa yol açabilecektir. (2) İlk grupta olup da buradaki işlerini tasfiye edip ülkelerine dönecek olanların GSYH’ye katkısı ortadan kalkacaktır. Bunun etkisinin çok sınırlı olacağını düşünüyorum. Öte yandan burada işleri iyi gidenlerin Suriye’ye dönseler bile buradaki işlerini tasfiye etmeyip Suriye’de kuracakları iş ile birlikte götüreceklerini tahmin ediyorum. (3) Her iki gruptan çok sayıda kişinin ülkelerine kesin dönüş yapmaya karar vermesi halinde bunlardan bir bölümü burada vatandaşlık elde etmek için satın aldıkları konutlardan süresi dolmuş olanları satacaklardır. Bu eğilim konut piyasasında çok büyük ölçekte olmasa bile fiyat düşüşleri ve kira düşüşlerine yol açabilir. (4) Ülkelerine dönecek olanların sayısına bağlı olarak GSYH’de ortaya çıkabilecek düşüş kişi başına gelirde daha sınırlı bir düşüşe yol açacağını tahmin ediyorum. Çünkü bilindiği gibi bu kişilerden vatandaşlık almamış olanlar kişi başına gelir hesabı yapılırken nüfus içinde sayılmamaktadır. (5) Suriyelilerin ülkelerine dönmeleri halinde burada yararlandıkları çeşitli yardımlar, destekler, sağlık hizmetleri, ilaçlar vb. için kamu bütçesinden yapılan harcamalar azalacağı için bütçe açığı azalacaktır.  

Hiç kuşkusuz meselenin asıl yansımaları sosyal ve siyasal alanda görülecek. Bu kadar çok sayıda sığınmacı, ülkenin sosyal ve siyasal düzenini olumsuz yönde etkiliyor. Bunu yaşayarak, gözlemleyerek gördük. Ekonomik açıdan olumsuz görünen yanlarına karşılık Türkiye’nin, sığınmacıların ülkelerine dönüşünü teşvik etmek üzere kamu kurumlarından aldıkları yardımları derece derece azaltarak kaldırması gerektiği kanısındayım.

It is possible to divide Syrians who came to Turkey into two groups: (1) Those who have money and wealth, most of whom bought houses here and became citizens of the Republic of Turkey, many of whom started businesses here, employed staff and continue to earn money. (2) Those who do not have money and wealth, who started working in various jobs, especially labor-based jobs, and started to earn income.

A new regime is being established in Syria. We can see that this development will have economic, social and political effects on Turkey. Let's leave the social and political effects aside for now and try to analyze the economic effects of the situation.

With the regime change taking place in Syria, we would not be wrong if we were to predict that a significant portion of the Syrians who fled the Assad regime and took refuge with us will return to their country. In Syria, which has been largely burned and destroyed, serious reconstruction and construction activities will begin with the financial support of the IMF, the World Bank and other international organizations. Western companies, including Turkish companies, will largely undertake these jobs. If we consider that these companies will employ a large number of workers to do these jobs and that they will pay them more than the Syrians who earn their living by working in our country, according to international standards, we can predict that a significant portion of the Syrians we listed in the second group above will return to their country. In fact, I think that some of those in the first group will sell their homes, which have gained value here, and return to their country. Some of them will continue their jobs here and start new businesses in Syria.

I think that the return of some Syrians to their country could have three different effects on our economy: (1) With the return of some Syrian workers in the second group, local producers will lose an important source of cheap labor. In this case, their costs will increase because they will have to employ more expensive labor. If there was no contraction in demand, they could easily reflect this increase in their prices, but since demand has decreased, this reflection may be limited and their profits will decrease. Even if the reflection of the cost increase in prices is limited, this situation may lead to an increase in cost inflation. (2) The contribution of those in the first group who will liquidate their businesses here and return to their country will disappear from their contribution to GDP. I think this will have a very limited effect. On the other hand, I think that even if those whose businesses are doing well here return to Syria, they will not liquidate their businesses here and will take them with them with the business they will establish in Syria. (3) If a large number of people from both groups decide to return to their country permanently, some of them will sell the expired residences they bought in order to obtain citizenship here. This trend may lead to price and rent decreases in the housing market, even if not on a very large scale. (4) I predict that the decrease in GDP that may occur depending on the number of people returning to their country will lead to a more limited decrease in per capita income. Because, as is known, those who have not obtained citizenship among these people are not counted in the population when calculating per capita income. (5) If Syrians return to their country, the budget deficit will decrease because the public budget spending for various aids, supports, health services, medicines, etc. that they benefit from here will decrease.

Undoubtedly, the real reflections of the issue will be seen in the social and political arena. Such a large number of refugees negatively affect the social and political order of the country. We have seen this by experiencing and observing it. In response to the negative aspects that appear economically, I believe that Turkey should gradually reduce and eliminate the aid that refugees receive from public institutions in order to encourage their return to their country.