Gazze’de bir yıldır devam eden soykırımın ilk altı ayında İsrail ile ticaretimiz de devam etmişti. Bir taraftan “İsrail terörist devlet, Hamas mücahit ordusu” diye konuşurken, öbür taraftan Türk gemileri vızır vızır İsrail limanlarına yük taşıyordu. Taşınan yükün büyük kısmı da İsrail ordusunun ihtiyaç duyduğu maddelerden oluşmaktaydı.

Bunları gündeme getirdiğimizde iktidar kanadından çok sert yalanlama geldi. “İsrail ile ticaretin sürdürüldüğü doğru değil, iftira” açıklamaları yaptı Ticaret Bakanlığı. Bu iddiaları dile getirenlerin terör örgütlerine ve İsrail’e hizmet ettiğini bile söylediler. KARAR. bu noktada tehditlere, baskılara, resmî yalanlara rağmen konuyu ısrarla gündemde tuttu. Kirli ticaretin delillerini birer birer kamuoyu ile paylaştı.

Artık minare kılıfa sığdırılamaz olunca bu sefer “Satılanlar aslında Filistinlilere gidiyor” iddiasıyla savunmaya geçtiler. Bir süre de böyle devam etti süreç. Sonra yerel seçimler geldi. Bu seçimde iktidar partisinin uğradığı hezimetin sebepleri arasında İsrail konusundaki çift taraflı siyasetin de olduğu düşüncesiyle geri adım atıldı. İsrail ile ticaretin durdurulduğu açıklandı. Böylece daha evvel “İsrail ile ticaret yok” derken millete yalan söylenmiş olduğu da itiraf edildi.

Ne var ki bir süre sonra durduruldu denilen ticaretin üçüncü ülkeler üzerinden devam ettiğine dair bilgiler gelmeye başladı. Bunu da yine biz gündeme getirdik. Yine yalanlama geldi. İsrail’in resmi ticaret istatistiklerine bakıldığında ticaretin devam ettiği açıkça görülüyordu ama “Bize mi inanıyorsunuz İsrail devletine mi” diye tepki gösterdiler.

Bir süre sonra ise yasaklanan ihracatın tekrar doğrudan doğruya Türk limanlarından İsrail limanlarına yapıldığını gösteren bilgilere ulaştık. Bu da bize karşı en ağır ifadeler kullanılarak yalanlandı. Ama uluslararası deniz ticareti kayıtları ve anlık seyir verileri ortaya çıkınca yine eski açıklamaya dönmek zorunda kaldılar: “O gemiler İsrail’e değil, Filistin’e gidiyor” dediler. Biz de sorduk, “Fabrikası, sanayisi olmayan, işgal altındaki Filistinliler o kadar çeliği ne yapıyorlar” diye.

Bugünlerde “Türkiye’ye saldıracak” denilen İsrail ordusu çelik ihtiyacının yüzde altmışını Türkiye’den sağlıyordu daha önce. Sonra “ticaret yasağı” geldi, çelik ihracatının yeni adresi “İsrail işgali altındaki” Filistin oldu. Resmi verilere göre İsrail’e çelik ihracatı sıfıra düşmüştü. Buna mukabil, bu kritik hammaddenin “Filistin’e” ihracatında görülmemiş bir rekor kırılarak artış oranı “yüzde otuzbin” olmuştu!

Bunun bir “dolaylı ticaret” olduğunu anlamak için fazlaca zekaya ihtiyaç var mı acaba? Altını çizerek tekrar söylüyorum, “Türkiye’ye saldıracak” denilen İsrail ordusunun çelik ihtiyacının karşılanmasından söz ediyoruz burada.

Gelgelelim kimileri inanmıyor bunların hiçbirine. Şunu diyorlar: İsrail’e en üst perdeden en ağır sözleri söyleyen bir siyasi iktidar nasıl olur da bu ülkenin eli kanlı ordusunun ihtiyaçlarının temin edilmesine ön ayak olabilir?

Baradan bakınca inanılması zor gerçekten. Bu durumda ya iktidarın söz konusu ticareti denetlemeye ve durdurmaya gücünün yetmediğini düşünmek lazım ya da başka bir yaklaşım içinde olduğunu varsaymak. Peki, hangisi?

Bana sorarsanız, en başa dönüp Hamas’ın 7 Ekim saldırısını ne amaçla yapmış olduğunu düşünerek cevap verebiliriz bu soruya. O günlerde bu sütunda şunları yazmıştım: Hamas’ın gerçekleştiği eylem Arap dünyasında hiç kimsenin hoşuna gitmedi. Siviller de öldürüldü diye değil, tam da herkesin sıraya girip İsrail ile arasını düzeltmeye çalıştığı bir dönemde pişmiş aşa su kattı diye.

Zaten Hamas’ın da amacı buydu herhalde. Arap ülkelerinin Filistin meselesini paranteze alarak İsrail ile ilişki kurma çabalarına verilen bir cevaptı bu.

Hamas’ın 7 Ekim saldırısı Ankara’da da pek hoş karşılanmadı. Hem gereksiz ve kendi içinde yanlış görüldüğü hem de Tel Aviv ile ilişkilerin düzeltilmesi yolunda atılan ciddi adımlara zarar vermesinden endişe edildiği için.

Belki bu yüzden Gazze’deki kanlı savaşın ilk haftalarında AK Parti epeyce sessiz kaldı. İlk mitingleri muhalefet partileri düzenledi. Kamuoyundaki öfke hükümeti pek etkilememiş görünüyordu. Belli ki ülkede yaşanan ekonomik sıkıntıların üstesinden gelebilmek için ihtiyaç duyulan dış sermaye bu tutumun gösterilmesinde rol oynuyordu. O günlerde İsrail ile aralarını düzeltmeye uğraşan Suudi Arabistan, BAE, Mısır gibi ülkelerle biz de aramızı düzeltmeye çalışıyorduk çünkü.

Bütün bunlar sebebiyle Netanyahu’ya fazla kızılmıyor, Batı dünyasına da bir şey söylenmiyordu bu ilk haftalarda. Ancak dünya kamuoyunda tepkiler gitgide büyürken Türkiye’deki duyarlı çevreler de seslerini yükseltmekteydi. Nihayet konu MHP lideri Bahçeli’nin ısrarlı çabasıyla iktidarın gündemine geldi. Toplumdaki hassasiyetlerin karşılıksız bırakılması siyaseten vahim bir yanlış olurdu zaten. Sonrası malum…

Türkiye’de sokaklara kola dökülüp kahve zincirleri ve hamburgerciler saldırıya uğrarken İsrail ile diplomatik ilişkilerin de ticaretin de kesilmeyişi, içerideki onca gürültüye mukabil uluslararası zeminde sessiz ve hareketsiz kalınması, soykırım davasını Güney Afrika’nın açması, Türkiye’nin bu davaya müdahil olmak için 7 ay beklemesi… tesadüfle açıklanamaz herhalde.

Dönemin ABD Başkanı Trump tarafından kotarılan “İbrahim Anlaşmaları”nın hedefiyle Türkiye’nin Arap Baharı sürecinde karşı cephelerde yer aldığı Körfez monarşileriyle barışma iradesi bir arada değerlendirilemezse 7 Ekim sonrasının kodları kolay çözülemez.

During the first six months of the genocide that has been going on in Gaza for a year, our trade with Israel had continued. While on the one hand they were talking about “Israel as a terrorist state, Hamas as a mujahideen army”, on the other hand Turkish ships were bustling with cargo to Israeli ports. Most of the cargo carried consisted of items needed by the Israeli army.

When we brought these to the agenda, the government issued a very strong denial. The Ministry of Trade made statements saying, “It is not true that trade with Israel is ongoing, it is slander.” They even said that those who voiced these claims were serving terrorist organizations and Israel. KARAR. At this point, despite threats, pressures, and official lies, it insisted on keeping the issue on the agenda. It shared the evidence of the dirty trade with the public one by one.

When the minaret could no longer be covered, they started defending themselves by claiming, “The items sold are actually going to the Palestinians.” The process continued like this for a while. Then came the local elections. They took a step back, thinking that the two-sided policy on Israel was among the reasons for the defeat suffered by the ruling party in these elections. It was announced that trade with Israel had been stopped. Thus, it was also admitted that the nation had been lied to when they had previously said, “There is no trade with Israel.”

However, after a while, information began to come in that the trade that was said to have been stopped was continuing through third countries. We brought this up again. Again, there was a denial. When looking at Israel's official trade statistics, it was clear that the trade was continuing, but they reacted by saying, "Do you believe us or the Israeli state?"

After a while, we obtained information showing that the banned exports were being made directly from Turkish ports to Israeli ports again. This was also denied using the harshest terms against us. But when international maritime trade records and live navigation data emerged, they were forced to return to the old explanation: “Those ships are not going to Israel, they are going to Palestine,” they said. We asked, “What do the Palestinians under occupation, who have no factories or industry, do with all that steel?”

The Israeli army, which is said to be “attacking Turkey” these days, used to get sixty percent of its steel needs from Turkey. Then came the “trade ban” and the new address for steel exports became “Israeli-occupied” Palestine. According to official data, steel exports to Israel had fallen to zero. In contrast, an unprecedented record was broken in the export of this critical raw material to “Palestine” and the increase rate was “thirty thousand percent”!

Does it take a lot of intelligence to understand that this is an “indirect trade”? I emphasize once again that we are talking about meeting the steel needs of the Israeli army, which is said to “attack Turkey”.

However, some do not believe any of this. They say: How can a political power that speaks the harshest words to Israel in the highest pitch take the lead in providing for the needs of this country's bloodthirsty army?

It is really hard to believe when you look at it from the outside. In this case, we either have to think that the government is not powerful enough to control and stop the trade in question, or we have to assume that they have a different approach. So, which one?

If you ask me, we can answer this question by going back to the beginning and thinking about Hamas's purpose in the October 7 attack. I wrote the following in this column at the time: No one in the Arab world liked the action Hamas took. Not because civilians were killed, but because it added fuel to the fire at a time when everyone was lining up to try to mend fences with Israel.

This was probably Hamas's aim anyway. It was a response to Arab countries' efforts to establish relations with Israel by putting the Palestinian issue aside.

Hamas' October 7 attack was not well received in Ankara either, both because it was seen as unnecessary and wrong in itself, and because there were concerns that it would undermine serious steps taken towards improving relations with Tel Aviv.

Perhaps that is why the AKP remained relatively silent during the first weeks of the bloody war in Gaza. The first rallies were organized by opposition parties. The public anger did not seem to have much effect on the government. It is obvious that the foreign capital needed to overcome the economic difficulties in the country played a role in this attitude. Because in those days, we were also trying to make peace with countries like Saudi Arabia, the UAE and Egypt, who were trying to make peace with Israel.

Because of all this, Netanyahu was not very angry, and nothing was said to the Western world in these first weeks. However, while the reactions in the world public opinion were growing, sensitive circles in Turkey were also raising their voices. Finally, the issue came to the agenda of the government with the persistent efforts of MHP leader Bahçeli. It would have been a grave political mistake to leave the sensitivities in society unanswered. The rest is known…

While soda is being poured onto the streets in Turkey and coffee chains and hamburger shops are being attacked, the fact that neither diplomatic relations nor trade with Israel are being cut off, the fact that silence and inaction are being maintained on the international stage despite all the noise at home, the fact that South Africa filed a genocide case and Turkey waited 7 months to intervene in this case... cannot be explained by coincidence, I guess.

If the goal of the "Abraham Accords" engineered by then US President Trump and Turkey's will to make peace with the Gulf monarchies with whom it was on opposing sides during the Arab Spring cannot be evaluated together, the codes of the post-October 7 period cannot be easily deciphered.