Seneler önce, Kemal Kılıçdaroğlu’nun CHP’ye yeni genel başkan seçildiği günlerde Kemal Bey kalabalık bir gazeteci grubunu yemekli bir basın toplantısı için davet etmişti. İstanbul’da, Beşiktaş’a yakın bir oteldeydi toplantı.

Kameralar toplantının yapıldı salonda birkaç dakika çekim yaptı. Kemal Bey’in birkaç nezaket cümlesinden sonra onlar çıktı.

Kemal Bey sohbete başlayabileceğimizi söyledi.

Ardından, “İlk soruyu sormak zor oluyor herhalde” diye ilave etti.

Elimi kaldırdım. “İlk soruyu sormak zor değil, ben sorayım” dedim.

Gazetecilikte pek adetten olmamasına rağmen uzunca bir giriş yaptım.

“Bir gazete yöneticisi olarak değil, Türkiye’de yaşayan bir vatandaş olarak, iktidar partisine alternatif, iktidar adayı olan ikinci bir parti olmasını isterim. Çünkü, iktidara alternatif bir parti olursa iktidar icraatında daha dikkatli davranmak zorunda kalır. Bu da vatandaşlar olarak bizim yararımızadır.”

“Fakat, iktidara alternatif partinin CHP olacağını düşünmüyorum. Çünkü, bugünkü CHP’nin, toplumun barışık olduğu bazı olgularla sorunu var.”

“Mesela, başörtüsüyle sorunu var. Siz başörtüsüyle sorununuz olmadığını söylüyorsunuz ama grup başkan vekiliniz Cumhuriyet Bayramı resepsiyonuna başörtülü vekil eşlerinin katılacak olmasını eleştiriyor.”

“CHP’nin Kur’an Kurslarıyla sorunu var. Kurs talebelerinin resimlerinden bile rahatsız oluyorlar. Halbuki bizim toplumumuz çocuğunu göndermeyecekse bile Kur’an kurslarına sempati duyar.”

“Sol bir partinin özgürlükçü olması lazım. Ekonomide ve başka alanlarda CHP’de bu özgürlükçü yaklaşımı göremiyoruz.”

Burada özetlemeye çalıştım. Yaklaşık on dakika sürmüştü girizgahım.

Kemal Bey “Başörtüsü konusundaki tavrımızın ne olacağını birkaç gün sonra resepsiyonda görürsünüz” dedi. Gerçekten de resepsiyona CHP’den birkaç milletvekili katılmıştı.

“Bizim Kur’an kurslarıyla sorunumuz yok” dedi, “Fakat yasa dışı Kur’an kurslarıyla sorunumuz var.”

Ben tabii ki genel bir görünümden söz ediyordum. CHP’nin toplumdaki imajından. Kur’an kursu talebelerinin fotoğrafının altına CHP’ye yakın gazetelerin neler yazdığından.

Mamafih, Kılıçdaroğlu o dönemdeki CHP imajını törpülemek için bir şeyler yaptı.

En önemlisi ‘helalleşme’ çıkışıydı.

CHP’nin başörtüsü yasağı konusundaki eski, mutat tutumunun yanlış olduğunu da itiraf etti.

Yaptığı yeniliklerden biri de milletvekili ve belediye seçimlerinde merkeze yakın, yerine göre milliyetçi adaylar göstermekti.

Bu çabalarından kısmen sonuç da aldı.

Mesela, İstanbul ve Ankara büyükşehir belediyelerini CHP’nin kazanmasını sağladı.

Ancak, bu çabaların nihai meyvesini alamadı. Cumhurbaşkanlığı seçiminde memleketin ekonomik sıkıntılarının da büyük yardımına rağmen Cumhurbaşkanı Erdoğan’a mağlup oldu.

Seçime Ekrem İmamoğlu ya da Mansur Yavaş’ı aday göstererek girseydi başarılı olur muydu?

Bugün “Olurdu” demek kolay. Ama bu sorunun cevabını kimse bilmiyor.

“Akşener masayı terk etmeseydi kazanırdı” diyenler de çok. Belki doğrudur. Ama belki. Çünkü bu da bir bilgiye veya hiç olmazsa bir hesaba dayanmıyor.

Sonuçta, millet ‘helalleşme’ çıkışına sadece kısmen ikna oldu.

Hele Kemal Bey’in seccadeye ayakkabılarıyla basarak resim çektirmesi Cumhur ittifakı açısından büyük bir nimetti. Sonuna kadar istifade ettiler.

Şu bir Türkiye gerçeği: Eğer iktidara aday olmak istiyorsanız toplumun daha geniş kesimlerini kucaklayabileceğiniz bir çizgide durmanız gerekiyor.

Başörtülüleri tedirgin etmeyeceksiniz. Cami cemaatiyle bir hukukunuz olacak. Dindar olanlarla da olmayanlarla da bir hukukunuz olacak.

Çünkü siz bir siyasi partisiniz, ülkeye yönetmeye talipsiniz.

Ülkeyi yönetirken toplumun bir tarafını tedirgin etmeyeceğinize insanları ikna edebilmelisiniz.

Bu yüzden, önceki gün Karar’a ‘hayırlı olsun’a gelen İBB Başkanı İmamoğlu’nun kendisinin ‘merkez’de olduğunu CHP’yi de merkezde gördüğünü söylemesi bu yazının ana fikriyle bağdaşık bir politik tutumdu.

CHP’nin geri kalanı bu tutumu ne kadar paylaşır?

Toplum CHP’nin ‘merkez’e geldiğine, ‘merkez’de durduğuna ne kadar ikna olur?

Bunlar CHP’nin bu çizgiyi özümsemesine, iğreti, ariyet bir politik strateji olarak değil, içtenlikle benimsemesine bağlı.

Bazı CHP’lilerin dini tezahürlere karşı alerjik reflekslerine hâkim olmalarına da biraz bağlı.

Years ago, when Kemal Kılıçdaroğlu was elected as the new CHP chairman, Kemal Bey invited a large group of journalists to a dinner press conference. The meeting was held in a hotel near Beşiktaş in Istanbul.

The cameras recorded the meeting room for a few minutes. After a few polite words from Kemal Bey, they left.

Kemal Bey said we could start chatting.

Then he added, "I guess it's hard to ask the first question."

I raised my hand. "It's not hard to ask the first question, so let me ask it," I said.

Although it is not customary in journalism, I made a long introduction.

“Not as a newspaper manager, but as a citizen living in Turkey, I would like there to be a second party that is an alternative to the ruling party and a candidate for power. Because if there is an alternative party to the ruling party, the ruling party will have to be more careful in its actions. This is to our benefit as citizens.”

“However, I do not think that the CHP will be the alternative party to the government. Because today's CHP has problems with some facts that society is at peace with.”

“For example, there is a problem with the headscarf. You say you have no problem with the headscarf, but your group deputy chairman criticizes the fact that the wives of the MPs wearing headscarves will attend the Republic Day reception.”

“CHP has a problem with Quran courses. They are even disturbed by the pictures of the course students. However, even if our society will not send their children there, they will sympathize with Quran courses.”

"A left-wing party must be libertarian. We cannot see this libertarian approach in the economy and other areas in the CHP."

I tried to summarize it here. My introduction took about ten minutes.

Kemal Bey said, "You will see what our stance on the headscarf issue will be at the reception in a few days." Indeed, several CHP deputies attended the reception.

“We have no problems with Quran courses,” he said, “But we have problems with illegal Quran courses.”

Of course, I was talking about a general view. The image of the CHP in society. What the newspapers close to the CHP wrote under the photos of Quran course students.

However, Kılıçdaroğlu did some things to tarnish the CHP's image at that time.

The most important one was the 'reconciliation' move.

He also admitted that the CHP's old, customary stance on the headscarf ban was wrong.

One of the innovations he made was to nominate candidates who were close to the center and nationalist, if necessary, in the parliamentary and municipal elections.

He partially achieved results from these efforts.

For example, he ensured that the CHP won the Istanbul and Ankara metropolitan municipalities.

However, he was unable to reap the ultimate fruits of these efforts. He was defeated by President Erdoğan in the presidential election, despite the country's economic difficulties helping greatly.

Would he have been successful if he had entered the election by nominating Ekrem İmamoğlu or Mansur Yavaş as candidates?

Today it is easy to say, “It would have been possible.” But no one knows the answer to this question.

There are also many who say, “If Akşener had not left the table, she would have won.” Maybe that is true. But maybe. Because this is not based on any information or at least a calculation.

Ultimately, the nation was only partially convinced by the 'reconciliation' move.

Especially, Kemal Bey's taking a picture with his shoes on the prayer rug was a great blessing for the People's Alliance. They took full advantage of it.

This is a reality of Türkiye: If you want to run for power, you need to stand on a line that will embrace broader segments of society.

You will not make those wearing headscarves uneasy. You will have a common law with the mosque community. You will have a common law with both the religious and the non-religious.

Because you are a political party and you aspire to govern the country.

You must be able to convince people that you will not make one side of society uneasy while governing the country.

Therefore, the fact that IMM Mayor İmamoğlu, who came to congratulate Karar the other day, said that he was in the "center" and saw the CHP in the center was a political stance that was in line with the main idea of ​​this article.

To what extent does the rest of the CHP share this attitude?

How convinced will society be that CHP has come to the 'center' and remains in the 'center'?

These depend on the CHP internalizing this line and sincerely adopting it, not as a makeshift, borrowed political strategy.

It also depends to some extent on the fact that some CHP members have mastered their allergic reflexes against religious manifestations.