31 Mart 2004 yerel seçimlerinde CHP büyük bir başarı elde etti. Hüsranla neticelenen Altılı Masa tecrübesinden gerekli dersleri çıkaran CHP, seçimlere tek başına girdi ve AK Parti ile MHP’den oluşan iktidar ittifakına ağır bir yenilgi tattırdı. Bilhassa Ankara ve İstanbul’da parlak bir seçim zaferine imza attı, 14 büyükşehir belediyesini kazandı ve yerelde iktidarın mührünü eline aldı. Artık Türkiye nüfusunun çok büyük bir kısmı, yerelde CHP belediyelerince yönetiliyordu.

Aslında 2019’da da benzer bir tablo oluşmuştu. O zaman da CHP, yerel seçimlerden muzaffer çıkmıştı. Ancak 2024’ü 2019’dan farklı kılan iki önemli hususun altı çizilebilir. Birincisi, CHP’nin seçimlere 2019’da ittifakla ama 2024’te kendi başına girmesidir. Dolayısıyla 2019’daki galibiyetin ortakları varken, 2024’teki galibiyetin tek sahibi CHP’dir. 

İkincisi, CHP’nin 2024’te, yaklaşık yarım asır sonra ilk defa bir seçimi birinci parti olarak bitirmesidir. 2019’da CHP birçok belediyeyi almıştı ama birinci parti olamamıştı. 2024’te ise ilk kez bir seçimde AK Parti’yi geride bıraktı ve seçimi -artık çıkmayı neredeyse unuttuğu- birinci basamakta tamamladı. 

Gerek galibiyetin tek başına alınması ve gerek birinci parti olunması, CHP’yi psikolojik olarak, 2019 ile mukayese edilemeyecek ölçüde, güçlendirdi. Zira bu iki faktör, üzerinde siyaset yapılan zemini değiştirdi. AK Parti kendi tarihinde bir ilki yaşadı, CHP’nin gerisine düştü. Böylece AK Parti’nin bir sonraki büyük maçı kaybetme ve CHP’nin de bu maçı kazanma ihtimali, daha önce hiç olmadığı kadar, ulaşılabilir bir ihtimale dönüştü. 

CHP’nin karşısında artık her yarışı önde götüren ve ne yaparsa yapsın ipi önde göğüsleyen bir AK Parti yok; aksine bugün kaybeden ve yarın da kaybetme olasılığı güçlenen bir AK Parti var. Bunun hiç olmadığı kadar elle tutulur gözle görülür hale gelmesi, CHP’nin tavanını ve tabanını rahatlattı, umutlarını büyüttü ve heveslendirdi. Son derece doğal bu; çünkü siyasette psikoloji az buz bir şey değildir; siyasetçilerin hem tarzını hem de direncini etkiler.

Aktör Yokluğu ve Aktör Bolluğu  

CHP’yi AK Parti’ye nazaran avantajlı kılan bir durumdan daha bahsedilebilir. Hâlihazırda AK Parti’de, liderlik özellikleriyle temayüz eden, Erdoğan’ın dışında bir aktör bulunmuyor. AK Parti, Erdoğan sonrasını konuşmak ya da planlamak bir yana düşünmekten bile imtina eden bir ruh hali içinde. Bir aktör sıkıntısı çeken AK Parti’de bütün yatırım -hep olduğu gibi- tek bir karta yapılıyor. Fakat o kartın da piyasa değeri eskisi kadar yüksek değil.   

Buna mukabil CHP’de iki (İmamoğlu ve Yavaş), biraz zorlarsanız üç isim (Özel) var. İddialı aktörlerin sayısının çok olması, son Kurultay’da yaşandığı gibi, bazı ciddi riskler taşısa ve sorunlara yol açsa da, nihayetinde partiye bir dinamizm de kazandırıyor. Kaldı ki İmamoğlu ve Yavaş, geleneksel CHP’li olarak ambalajlanmaya da müsait değiller. Yerlilikte ve millilikte AK Parti’den aşağı kalır yanları yok. Ayrıca CHP tabanının dışındaki kesimlere de dokunma ve onlara hitap etme kabiliyetine de sahipler. 

O nedenle AK Parti’nin alışılageldik mücadele yöntemleri, bu isimlere işlemiyor. Nitekim son seçimde Ankara’da Yavaş, rakibini ikiye katladı. İstanbul’da da İmamoğlu kapanması zor bir fark yarattı. Bu manzara, AK Parti’nin bilindik propagandalarının klasik CHP’liler karşısında iş görebildiğini ama Yavaş ve İmamoğlu karşısında aciz kaldığını gösteriyor. 

Tarihi Buzları Kırmak 

Hülasa CHP, iktidar olmak adına, 2024’te yakın tarihinin en büyük fırsatını yakaladı. Ancak bu fırsat ciddi bir sorumluluk da yüklüyor. Doğrusu CHP, seçimin ardından bu sorumluluğunu gözeterek hareket etti. Mesela, seçim başarısını sadece CHP seçmenlerine değil iktidarın politikalarından rahatsız olan herkesin hanesine yazdı. Kutuplaşmayı dindirmek için iktidar ile müzakere etmeye hazır olduğunu bildirdi. İktidara namzet bir partinin yapması gerektiği gibi elden geldiğince açık ve kapsayıcı bir dil kurmaya çalıştı. 

Lakin bu müspet gelişmeyi sürdüremedi. “Mustafa Kemal’in askerleriyiz” çıkışı yapan teğmenler ve verdiği bir sokak röportajından sonra tutuklanan Dilruba Kayserilioğlu vakalarında, CHP’nin çok hızlı bir şekilde eski kodlarına dönebildiği ve kapsayıcı bir siyasetin rotasından çıkabildiği müşahede edildi. Zannımca bunun başlıca iki sebebi var: 

Sebeplerden ilki, CHP tabanındaki sertliktir. CHP’nin çok sert bir tabanı var ve hem iktidara hem de destekçilerine yönelik büyük bir öfke bu tabana egemen. Tabanın sertliği, CHP’nin kritik bazı meselelerde makul tepkiler vermesini engelliyor. Parti yönetimi tabanını hoş tutmak için dilini çatallaştırıyor ve böylece CHP, sözüm ona şikâyetçi göründüğü, kutuplaştırma değirmenine su taşımaktan geri kalmıyor. 

Hakkını teslim edelim: Kılıçdaroğlu’nun Genel Başkan olmasından sonra CHP, o güne kadar takip edilen yolun kendilerini menzile ulaştırmayacağını kabul etti ve bir siyaset değişikliğine gitti. 2019 seçimlerinin ardından bu yöndeki arayış ve çabalar daha da yoğunlaştı. Gaye, CHP’nin siyaset sahasını genişletmek ve CHP ile bazı toplumsal kesimler arasındaki tarihi buzları kırmaktı. 

Ancak CHP’nin tavanı, tabanını bu değişimin gerekliliğine tam anlamıyla ikna edemedi. Bu da iki taraflı sorun yarattı. Bir taraftan tabanındaki dirençten ötürü CHP, bu değişimin icap ettirdiği adımları derinleştiremedi ve hep yüzeyde kaldı. Misal, Kemalizm’i de içeren kapsamlı bir zihniyet dönüşümünü konuşmak kısmet olmadı. O nedenle hâlâ her problemin çözümü, bir altın çağ olarak resmedilen 1930’larda aranabiliyor. 

Diğer taraftan, değişimin sathiliğinden ötürü CHP ile ulaşmak istediği kimlikler arasında inandırıcılık noktasında büyük bir boşluk meydana geldi. CHP’yi destekleyen medyanın yayınlarında ve gündelik hayatta CHP taraftarlarının bir kısmının davranışlarında eski kalıpların tekrar etmesi, CHP’deki dönüşümün gerçekliğine dair ciddi şüpheler oluşturdu. 

Siyaset, Aktivizm Değil 

İkinci sebep, ilkiyle bağlantılı olarak, aktivizm ile siyasetin karıştırılmasıdır. CHP’de karşı mahallede ne olup bittiğiyle ilgilenmeyen ama kendi mahallesinin yüreğini soğutmak için laf sokuşturmayı, eylem koymayı siyaset yapmak zanneden güçlü bir damar var. Büyük laflar etmek, ezberlenmiş sloganları atmak, herhangi bir toplumsal kesime gerçek anlamda dokunmayan mitingler düzenlemek, sadece kendi yandaşlarına hitap eden toplantılarda bir araya gelmek, vesaire… Bunlar siyaset yapmak için yeterli sayılıyor. 

Oysa -aktivizmi içeren bir yönü olsa da- siyaset aktivizm değil. Daha fazla aktivizm, ruhları okşayabilir ve daha kolay gelebilir ama CHP’yi bir yere götürmez. CHP’nin daha fazla aktivizme değil, seçmenlere ülkeyi daha iyi yönetebileceğine dair bir güven telkin etmeye ihtiyacı var. Keza halkın müşteki olduğu meseleleri dile getirmek yetmez, onu herkes yapıyor zaten. CHP’nin bu sorunların nasıl aşılacağını göstermesi, bir yol haritası oluşturması ve oyuna talip olduklarını buna inandırması gerekiyor. 

Velhasıl, sert taban ve aktivizme meyyal olma, CHP’nin iki büyük marazı olarak öne çıkıyor. İktidara giden yolu kısaltması, CHP’nin bunların üstesinden gelmesine, yani tabanını dönüştürmeye ve siyasete odaklanmasına bağlı. 

The CHP achieved great success in the local elections of March 31, 2004. Having learned the necessary lessons from the disappointing Six-Table experience, the CHP entered the elections alone and inflicted a heavy defeat on the ruling alliance of the AKP and the MHP. It achieved a brilliant election victory, especially in Ankara and Istanbul, winning 14 metropolitan municipalities and taking the seal of power locally. A very large portion of the population of Turkey was now governed locally by CHP municipalities.

In fact, a similar picture emerged in 2019. The CHP emerged victorious in the local elections then as well. However, two important points that make 2024 different from 2019 can be underlined. The first is that the CHP entered the elections with an alliance in 2019 but on its own in 2024. Therefore, while there were partners in the victory in 2019, the CHP is the sole owner of the victory in 2024. 

Secondly, the CHP will finish an election as the first party in 2024 for the first time in almost half a century. In 2019, the CHP won many municipalities but could not become the first party. In 2024, it left the AKP behind in an election for the first time and finished the election in the first place - a position it has almost forgotten how to come out of. 

Both the victory alone and becoming the first party strengthened the CHP psychologically, to a degree that cannot be compared to 2019. Because these two factors changed the ground on which politics is conducted. The AKP experienced a first in its history, falling behind the CHP. Thus, the possibility of the AKP losing the next big match and the CHP winning it became an attainable possibility like never before. 

There is no longer an AKP that leads every race and comes out on top no matter what it does against the CHP; on the contrary, there is an AKP that is losing today and whose probability of losing tomorrow is increasing. The fact that this has become more tangible and visible than ever before has relaxed the CHP's top and base, increased their hopes and motivated them. This is completely natural; because psychology is no small thing in politics; it affects both the style and resistance of politicians.

Actor Absence and Actor Abundance  

There is another situation that gives the CHP an advantage over the AKP. Currently, there is no actor in the AKP other than Erdoğan who stands out with his leadership qualities. The AKP is in a state of mind that refrains from even thinking about the post-Erdoğan era, let alone talking about or planning it. In the AKP, which is experiencing a shortage of actors, all the investment is being made on a single card - as it has always been. However, the market value of that card is not as high as it used to be.   

In contrast, there are two names in the CHP (İmamoğlu and Yavaş), or three names (Özel) if you push a little. Although the large number of ambitious actors carries some serious risks and causes problems, as was the case in the last Congress, it ultimately provides the party with dynamism. Moreover, İmamoğlu and Yavaş are not suitable for being packaged as traditional CHP members. They are no less than the AKP in terms of locality and nationality. They also have the ability to touch and appeal to segments outside the CHP base. 

Therefore, the AKP's conventional methods of struggle do not work against these names. Indeed, Yavaş doubled his opponent in Ankara in the last election. İmamoğlu also created a gap that is difficult to close in Istanbul. This picture shows that the AKP's well-known propaganda can work against classic CHP members, but is helpless against Yavaş and İmamoğlu. 

Breaking the Historical Ice 

In short, the CHP has seized the greatest opportunity in its recent history in 2024 to come to power. However, this opportunity also brings a serious responsibility. In fact, the CHP acted with this responsibility in mind after the election. For example, it wrote off its election success not only to the CHP voters but to everyone who was disturbed by the government's policies. It announced that it was ready to negotiate with the government to ease polarization. It tried to establish an open and inclusive language as much as possible, as a party that is a candidate for power should do. 

However, it could not sustain this positive development. In the cases of the lieutenants who made the statement “We are Mustafa Kemal’s soldiers” and Dilruba Kayserilioğlu who was arrested after a street interview she gave, it was observed that the CHP could very quickly return to its old codes and deviate from the path of an inclusive politics. I think there are two main reasons for this: 

The first reason is the hardness of the CHP base. The CHP has a very hard base and there is great anger towards both the government and its supporters. The hardness of the base prevents the CHP from giving reasonable responses on some critical issues. The party leadership is forking its tongue to keep its base happy and thus the CHP does not hesitate to add fuel to the polarization mill that it allegedly complains about. 

Let's give him credit: After Kılıçdaroğlu became the party leader, the CHP accepted that the path they had followed until then would not take them to their destination and made a policy change. After the 2019 elections, the search and efforts in this direction intensified even more. The aim was to expand the CHP's political field and break the historical ice between the CHP and some social segments. 

However, the CHP's top could not fully convince its base of the necessity of this change. This created a two-sided problem. On the one hand, due to the resistance in its base, the CHP could not deepen the steps required by this change and always remained on the surface. For example, it was not our fortune to talk about a comprehensive transformation of mentality that included Kemalism. For this reason, the solution to every problem can still be sought in the 1930s, which are depicted as a golden age. 

On the other hand, due to the superficiality of the change, a huge gap in credibility emerged between the CHP and the identities it wanted to reach. The repetition of old patterns in the broadcasts of the media supporting the CHP and in the behavior of some CHP supporters in daily life created serious doubts about the reality of the transformation in the CHP. 

Politics, Not Activism 

The second reason, related to the first, is the confusion of activism with politics. There is a strong vein in the CHP that does not care about what is happening in the other neighborhood, but thinks that making comments and taking action to cool the hearts of their own neighborhoods is doing politics. Making big talk, shouting memorized slogans, organizing rallies that do not really touch any segment of society, coming together in meetings that only appeal to their own supporters, etc. These are considered sufficient to do politics. 

However, politics is not activism - even though it has an aspect that includes activism. More activism may flatter souls and be easier, but it will not take the CHP anywhere. The CHP does not need more activism, but rather to instill confidence in voters that it can govern the country better. Likewise, it is not enough to voice the issues that the people complain about, everyone is already doing that. The CHP needs to show how these problems will be overcome, create a roadmap, and convince those who want to vote for it. 

In short, the CHP's two biggest problems are its hard-core base and its tendency towards activism. Shortening its path to power depends on the CHP overcoming these, that is, transforming its base and focusing on politics.