AKP iktidarı BRICS’e üyelik hedefiyle küresel güney ve kuzey blokları arasında kızıştırma taktiği güderken Türkiye’nin maceraya daldığı yerlerde işler sarpa sarıyor. Suriye’de Türkiye’nin müttefik bildikleri birbirini yerken Libya’da durum iyice kontrolden çıkıyor.

Ülke geçen haftayı Mısır Devlet Başkanı Abdulfettah el Sisi’nin Ankara ziyaretiyle açılan yeni sayfayı allayıp pullamakla geçirdi. Fakat bu sırada Mısır’la yeni sayfanın bir numaralı gündem maddesi Libya, Ankara’nın da etki kapasitesini aşan hesaplaşmalara sahne oluyordu. Libya’da rekabet içinde olsalar da Türkiye ve Mısır öyle bir çıkmaza dayandı ki birbirini gözetmek durumunda.

Libya’daki aktörler, bu ülke üzerinde parmağı olan yabancı güçlerle ilişkilerinde tutarlı bir çizgi takip etmiyor. Değişkenlik arz eden vekalet ilişkileri ezberlere sığmıyor.

Saflar sürekli değişirken hariçten hiçbir gücün tek başına denklem kuramayacağı karmaşa büyüyor.

***

Anlaşılsın diye biraz geriye saralım. 2019-2020’de Mısır, BAE ve Rusya destekli Libya Ulusal Ordusu Komutanı Halife Hafter’in Trablus’u ele geçirme hamlesi Türkiye’nin müdahalesiyle bertaraf edilmişti. Buna mukabil Trablus güçlerinin doğuyu ele geçirme hamlesi de Sirte-Cufra hattında durdurulmuştu. Türkiye’nin desteği daha ilerisi için kâfi gelmemişti.

Şubat 2021’de BM’nin uhdesinde Başkanlık Konseyi ve Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) kurup ülkeyi seçime götürme ve kurumları birleştirme hedefiyle bir yol haritası kabul edilmişti. Yenişememe haline ilaveten bu yol haritası rakip tarafları pozisyon değişikliğine itti. Basitçe Mısır Trablus’la, Türkiye de Bingazi ile köprüleri kurdu. UBH başkanlığına seçilen Abdulhamid Dibeybe’nin görevi 24 Aralık 2021’e kadar ülkeyi seçimlere götürmekti. Dibeybe yükümlülüğünü yerine getirmediği gibi görev süresi bittiği halde koltuğu bırakmadı. Türkiye’den gördüğü desteği iktidarını perçinlemek için kullandı. Ankara’yı temin için yeni anlaşmalar yaptı. İçerdeki tartışmalara ve itirazlara aldırmadı.

Saflar çok hızlı karışıyor dedik ya Türkiye’nin müdahale ettiği süreçte Ankara’nın yakın müttefiki olan eski İçişleri Bakanı Fethi Başağa, 2022’de Dibeybe’nin meşruiyetini tanımayan Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’nin atadığı alternatif hükümetin başına geçti. Trablus’a yürüme hedefinde başarılı olamadı ve 2023’te görevi bıraktı. Bu sırada Ankara, Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Hafter’le husumeti gerileten bazı adımlar attı. Kahire de Dibeybe hükümeti ile çalışmaya başladı. BAE ise Hafter’e desteğini korusa da Türkiye ile ilişkileri normalleştirmiş bir ülke olarak Dibeybe’nin Ghadames’te petrol-gaz projelerine yardımcı oldu. Beri tarafta Vagner’in şefi Yevgeni Prigojin’in ölümünden sonra Rusya bölgedeki milis varlığını Afrika Lejyonu adıyla yeniden yapılandırırken Hafter’le ilişkilerine çekidüzen verdi. İnguş asıllı Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunusbek Yevkurov’un Bingazi ziyareti Rusya’nın Libya’daki oyundan çekilmeyeceğinin teyidiydi. Buna karşılık 2012’de Trablus Büyükelçisi Chris Stevens’in cihatçı müttefikler tarafından öldürülmesinin ardından Libya’yı “proje ortağı” Türkiye’ye emanet eden ABD de Rusya’yı dengelemek için sahneye yeniden döndü. Pentagon ve Dışişleri’yle çalışan özel harp şirketi Amentum, Trablus ve civarındaki milis güçlerini birleştirmek için devreye sokuldu.

Son haftalarda ABD’nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland ve Trablus Maslahatgüzarı Jeremy Berndt’nin yerel aktörlerle temasları artarken Africom Komutanı General Michael Langley de Trablus ve Bingazi’yi ziyaret etti.

***

Çözümsüz ama göreceli istikrarın olduğu bir tablo sürüp giderken ağustosta durum birdenbire kızıştı. Hafter güçleri güneyden Ghadames’i hedefe koyarak Cezayir-Tunus sınırlarına doğru kontrolü genişletmek üzere harekete geçerken Trablus’un ‘koruyucusu’ Türkiye’nin tepkisizliği dikkat çekti. Bu arada Dibeybe, hükümetin kontrolsüz harcamalarına set çeken Merkez Bankası Başkanı Sıddık Kebir’e karşı Ekim 2023’ten beri bileniyordu. ABD, İngiltere ve Türkiye ile yakın çalışan Kebir’i açığa almanın yollarını arıyordu. Kebir, Temsilciler Meclisi’ne bağlı hükümetin başındayken Başağa’nın Merkez Bankası’nın kaynaklarına erişimini engellediği için Hafter tarafını da kızdırmıştı. Fakat Kebir bölünmüş Libya’da düşman taraflara dağıtılan paranın başındaki adam olarak müstesna bir konumdaydı. Libya’ya müdahale eden Batılı güçlerin desteğine sahipti. Bu durum ona dokunulmazlık kazandırıyordu. ¬Libya’yı çökerten müdahalenin mimarı ABD için bu ülkeyi kontrol etmenin kestirme yolu Merkez Bankası’ydı. Uluslararası alanda petrolün satışı Libya Ulusal Petrol Şirketi’nin tekelinde. Tahakkuk eden gelir New York'taki Libya Yabancı Bankası'ndaki hesaba yatıyor. Bu parayı kullandırma yetkisi ise Libya Merkez Bankası’nda. Bu da Kebir’i mali olarak hem Trablus/Mısrata hem de Bingazi/Tobruk merkezli siyasi ve askeri güçlerin patronu yapıyor.

Dibeybe milislerle Merkez Bankası’nı kuşatarak Kebir üzerinde baskıyı artırdı. Norland 12 Ağustos’ta bankayı kuşatma, zorla koltuğundan etme ve çalışanları kaçırma girişimlerine karşı Kebir’i ziyaret ederek Amerikan desteğini gösterdi.

Merkez Bankası’na yönelik baskılar artarken Temsilciler Meclisi 13 Ağustos’ta Dibeybe hükümetinin sona erdiğini ve Usame Hammad başkanlığındaki kabinenin yegâne meşru hükümet olduğunu belirten bir muhtıra yayımladı. Ayrıca Akile Salih, Libya Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı ilan edildi. Hafter de bu karara destek çıktı. Bu hamleye karşı Dibeyde de 18 Ağustos’ta Başkanlık Konseyi’nden Kebir’in görevden alınmasını öngören kararnameyi çıkarttı.

Karara direnen Kebir, İstanbul’a sığınırken Merkez Bankası’nın şifrelerini ele geçirmek isteyen milisler bilgi-işlem müdürünü kaçırdı. Para transferlerini engellemek için sistemi kapatan Kebir’e göre milisler banka çalışanlarını tehdit ediyor, korkutuyor, bazen çocuklarını ve akrabalarını kaçırıyor.

Merkez Bankası başkanlığına vekaleten atanan Abdülfettah Abdülgaffar’ın dinar hesaplarına ulaşsa da dolar rezervlerine ulaşamadığı söyleniyor. Yeni yönetim SWIFT kodlarına erişmiş olsa bile bankanın ABD’nin yeşil ışığı olmadan uluslararası ilişkilerinin normale dönemeyeceği öngörülüyor. Ki ABD Hazine Bakanlığı’nın uyarısı üzerine yabancı bankalar yönetim belirleninceye kadar Libya Merkez Bankası ile iş yapmayı reddetti. Yani ABD, “Benim onayım olmadan Merkez Bankası’nda değişiklik yapamazsınız” demiş oldu.

Kebir’in Erdoğan’la da arası iyi. Haliyle Türkiye’nin ortak bir çözüm bulununcaya kadar Kebir’in görevinin başına dönmesinden yana olduğu aktarılıyor.

***

Böylesi krizlerde karşı tarafın hamlesi de hazır. Hafter hemen petrolün vanasını kapattı. ‘Dibeybe Merkez Bankası’nı ele geçirirse petrol gelirlerinden olur’ denilmiş oldu. Tam anlamıyla bir kriz. Libya’daki bölünmüşlüğü uzatan da bu: Uluslararası meşruiyet avantajını kullanan UBH petrol satışlarını kontrol etse de vana doğu güçlerinin elinde. Bölge, şehir, mahalle, hatta hükümet kurumlarını kontrol eden milis güçleri de ellerindeki silahların gücü kadar Merkez’i hortumluyor. Merkez Bankası’nın gider kalemlerinin yüzde 78,4’ünü maaşlar oluşturuyor. Bankanın kasasından çıkan 26 milyar dinarın 20.4 milyarı maaşlara ve 3.6 milyarı sübvansiyonlara giderken 1.1 milyar dinar da operasyonel giderlere ayrılıyor. Doğru düzgün hizmetin üretilmediği 7 milyonluk Libya’da 2 milyon kişi maaş alıyor. Maaşlar dışında milisler için dönen başka çarklar da var. Libya Ulusal Petrol Şirketi satamadığı ve depolayamadığı petrolü piyasa fiyatının çok altında iç piyasaya satıyor. 2011 isyanının artığı milis güçler ucuza aldıkları petrolü komşu ülkelere yasadışı yollarla satarak kasalarını şişiriyor. Kaos eli silahlılara kazandırıyor. Seçimler, halk iradesi, şeffaflık ve ulusal ortak gelecek kimin umurunda!

Restleşmeler Merkez Bankası ve petrol hamleleriyle sınırlı olmadı. Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el Menfi, Temsilciler Meclisi’nin muhtırasına misilleme olarak 18 Ağustos'ta Silahlı Kuvvetler Yüksek Komutanı sıfatıyla komutanlar ve istihbarat şefleriyle bir toplantı yaptı. Bu bir ilkti. Dibeybe de 23 Ağustos'ta başkentte milisleri kontrol altına almak için sonunu getiremeyeceği bir çıkışta bulundu. İçişleri Bakanı İmad el Trablusi başkanlığında bir ‘yüksek güvenlik komitesi’ kurup tüm milislere 24 saat içinde hükümet binalarını boşaltmaları emrini verdi. Dinleyen oldu mu, hayır. Muhtemelen Merkez’e girdikten sonra milislere maaş çeklerini kesenin kendisi olduğu zannıyla özgüven patlaması yaşadı. Kendi memleketinden bile düşmanlar edindi. Mısrata’da 2011’de Kaddafi’nin devrilmesine öncülük eden güçler de başlarını yeniden kaldırıp Dibeybe’ye karşı Kabir'i destekledi.

Bu arada Mısır’la da bozuştu. Nedeni şuydu: Mısır İstihbarat Şefi Abbas Kamil, Gazze arabuluculuğundan ne ara vakit bulduysa ağustosun ikinci haftası Bingazi’ye gidip temaslarda bulundu. İddiaya göre Abbas, Hafter, Salih ve Hammad’ı mevcut siyasi aktörlerin yer almadığı bir geçiş hükümeti kurulması planına ikna etmeye çalıştı. Arap kaynaklara bakılırsa maksat aile, klik ve milislerin kendi çıkarlarına saplanmış Libya’yı seçime götürüp ulusal bir hükümetle düze çıkarmaktı. Kahire’nin hesaplarına göre seçimle ulusal meclis ve hükümet oluşursa Mısır’ın çıkarlarının temin edilmesi daha kolay hale gelir. Türkiye çıkarlarını anormal koşullarda çatışmacı bir yolla maksimize etti. Mısır bundan mustarip. Mısır yönetimi tepkilere aldırmadan Hammad’ı da Kahire’ye davet etti. Kamil’in girişimini Dibeybe hükümetini bitirme hamlesi olarak okuyan Trablus kanadı 12 Ağustos’ta Mısırlı iki diplomatı istenmeyen kişi ilan etti.

***

Bütün bunlar yaşanırken her şeye atar yapan AKP pek sessizdi, tepkisizdi. Belli ki Mısır’la yeni sayfanın hatırı az değildi. Nihayetinde 5 Eylül’de MİT Başkanı İbrahim Kalın, Trablus’a uçuverdi. Mühim görüşmeler yaptı. Ne çıktığını kendileri bilir!

Muhtemelen Dibeybe, Merkez’i kontrol altına alıp popülist harcamalarla halk desteğini artırma ve milis güçlerinin sadakatini satın alma hesabını yaparken Ankara’nın tercihlerini dikkate almadı. Ankara’yı görmezden geldiği gibi Kahire ile de ters düştü. Rakip taraflar eski denklemde kalsaydı tersi olurdu.

Kalın’ın ziyaretinden 48 saat önce Temsilciler Meclisi ile Trablus merkezli Devlet Yüksek Konseyi 30 gün içinde Merkez Bankası’na başkan ve yönetim kurulu üyelerini atama konusunda anlaştı. Ne çıkar öngörmek zor ama bu karar Menfi-Dibeybe ikilisine “Oyun bitti” mesajı içeriyor. Merkez Bankası’ndaki belirsizlik Libya’nın ‘korsanlık’ üzerine kurulu ekonomisini hepten krize sokuyor. Hükümet mevcut rezervlerle geçen ayın maaşlarını ödese de bu bir atımlık baruttan öte bir şey değil.

Özetle bölünmüş Libya’nın geleceği hala karanlık. 2015 Süheyrat Anlaşması ile belirlenen yol haritası kişisel çıkarlar için heba edildi. 2021’deki de öyle. Bütün bu süreçlerde Türkiye başat aktör olmaya çalıştı. Siyasi süreci belirlemek, askeri üs ve limanlar edinmek için Libya’nın bir parçasıyla meşruiyeti tartışmalı anlaşmalar yaptı. Geçici başbakanlar koltuklarını korumak ya da Hafter’e karşı kalkan edinmek için gönüllü veya gönülsüz olarak bu anlaşmalara imza attı. İddialı duruşuna rağmen gelişmelere etki etme kapasitesinin hayli sınırlandığı görülüyor.

Türkiye, Libya üzerinde kapıştığı aktörlerden Mısır ve BAE ile ilişkileri normalleştirirken Rusya ile gelgitler yaşıyor. Mısır, Rusya ve BAE BRICS’te Türkiye’nin üyeliğine ‘olur’ ya da ‘olmaz’ diyebilecek konumda. Ve herkes Türkiye’den uyumlu politikalar bekliyor. İşte yeni bir test sürüşü. Dış politikada “Bindik bir alamete gidiyoruz kıyamete” tekerlemesi dönmeye devam ediyor.

While the AKP government is pursuing an escalation tactic between the global southern and northern blocs with the aim of becoming a member of BRICS, things are getting worse in the places where Turkey is involved in adventures. While Turkey's allies are destroying each other in Syria, the situation in Libya is getting out of control.

The country spent the past week adorning the new page opened by Egyptian President Abdel Fattah el-Sisi’s visit to Ankara. But in the meantime, Libya, the number one agenda item of the new page with Egypt, was the scene of showdowns that were beyond Ankara’s capacity to influence. Despite their rivalry in Libya, Turkey and Egypt have reached such a stalemate that they have to look out for each other.

Actors in Libya do not follow a consistent line in their relations with foreign powers that have a hand in this country. The changing proxy relations do not fit into the routine.

As the ranks constantly change, the chaos grows, which no external force can balance alone.

***

Let's rewind a bit for clarity. In 2019-2020, the attempt of Libyan National Army Commander Khalifa Haftar, supported by Egypt, the UAE and Russia, to seize Tripoli was thwarted by Turkey's intervention. In return, the attempt of Tripoli forces to seize the east was stopped on the Sirte-Jufra line. Turkey's support was not enough for the future.

In February 2021, a roadmap was adopted with the aim of establishing a Presidential Council and a National Unity Government (NUG) under the auspices of the UN, taking the country to elections and unifying institutions. In addition to the stalemate, this roadmap pushed the rival parties to change their positions. Simply, Egypt built bridges with Tripoli, and Turkey with Benghazi. The duty of Abdulhamid Dibeybe, who was elected as the president of the NMU, was to take the country to elections by December 24, 2021. Dibeybe did not fulfill his obligation and did not leave his seat even though his term of office was over. He used the support he received from Turkey to consolidate his power. He made new agreements to secure Ankara. He ignored the internal debates and objections.

As we said, the ranks are mixing very quickly, but in the process where Turkey intervened, Ankara’s close ally, former Interior Minister Fethi Bashagha, became the head of an alternative government appointed by the Tobruk-based House of Representatives, which did not recognize Dibeybe’s legitimacy, in 2022. He failed in his goal of marching on Tripoli and left office in 2023. In the meantime, Ankara took some steps to ease hostility with House of Representatives Speaker Aqila Salih and Haftar. Cairo also started working with the Dibeybe government. While the UAE maintained its support for Haftar, it helped Dibeybe’s oil and gas projects in Ghadames as a country that had normalized relations with Turkey. On the other hand, after the death of Vagner’s chief Yevgeni Prigozhin, Russia restructured its militia presence in the region under the name of the African Legion and improved its relations with Haftar. The visit to Benghazi by Yunusbek Yevkurov, the Russian Deputy Defense Minister of Ingush origin, was confirmation that Russia would not withdraw from the game in Libya. In return, the US, which entrusted Libya to its “project partner” Turkey after the assassination of Tripoli Ambassador Chris Stevens by jihadist allies in 2012, returned to the scene to balance Russia. Amentum, a special warfare company working with the Pentagon and the State Department, was brought in to unite the militia forces in and around Tripoli.

In recent weeks, US Special Representative for Libya Richard Norland and Tripoli Chargé d'Affaires Jeremy Berndt have increased their contacts with local actors, while Africom Commander General Michael Langley also visited Tripoli and Benghazi.

***

While an unresolved but relatively stable picture continued, the situation suddenly escalated in August. While Haftar's forces were taking action to expand their control towards the Algerian-Tunisian borders by targeting Ghadames from the south, the lack of reaction from Turkey, the 'protector' of Tripoli, drew attention. In the meantime, Dibeybe had been sharpening his ire against the Governor of the Central Bank, Siddiq Kebir, who was putting a stop to the government's uncontrolled spending, since October 2023. The US was looking for ways to suspend Kebir, who was working closely with the UK and Turkey. Kebir had also angered the Haftar side by preventing Bashagha from accessing the resources of the Central Bank while he was at the head of the government affiliated with the House of Representatives. However, Kebir was in an exceptional position as the man in charge of the money distributed to the enemy parties in divided Libya. He had the support of the Western powers intervening in Libya. This situation gave him immunity. For the US, the architect of the intervention that collapsed Libya, the Central Bank was the shortcut to controlling this country. The sale of oil internationally is under the monopoly of the Libyan National Oil Company. The income accrued is deposited into an account at the Libyan Foreign Bank in New York. The authority to use this money lies with the Libyan Central Bank. This makes Kebir the financial patron of both the political and military forces based in Tripoli/Misrata and Benghazi/Tobruk.

Dibeybe increased pressure on Kebir by besieging the Central Bank with militia. On August 12, Norland showed American support by visiting Kebir against attempts to besiege the bank, forcefully remove him from office, and kidnap employees.

As pressure on the Central Bank increased, the House of Representatives issued a memorandum on August 13 stating that the Dibeybe government had ended and that the cabinet headed by Osama Hammad was the only legitimate government. In addition, Aqila Salih was declared the Commander-in-Chief of the Libyan Armed Forces. Haftar also supported this decision. In response to this move, Dibeyde issued a decree from the Presidential Council on August 18 stipulating the dismissal of Kebir.

Kebir, who resisted the decision, took refuge in Istanbul while militiamen who wanted to seize the Central Bank's passwords kidnapped the information-processing manager. According to Kebir, who shut down the system to prevent money transfers, the militiamen threaten and intimidate bank employees and sometimes kidnap their children and relatives.

It is said that Abdülfettah Abdülgaffar, who was appointed as acting governor of the Central Bank, has access to dinar accounts but not to dollar reserves. Even if the new administration has access to SWIFT codes, it is predicted that the bank's international relations will not be able to return to normal without the green light from the US. In fact, upon the warning of the US Treasury Department, foreign banks refused to do business with the Central Bank of Libya until the administration was determined. In other words, the US said, "You cannot make changes to the Central Bank without my approval."

Kebir is also on good terms with Erdoğan. It is reported that Turkey is in favor of Kebir returning to his post until a common solution is found.

***

In such crises, the other side's move is also ready. Haftar immediately closed the valve on oil. It was said, 'If Dibeybe takes over the Central Bank, he will lose oil revenues.' It is a crisis in the true sense. This is what prolongs the division in Libya: Although the UBH, which uses the advantage of international legitimacy, controls oil sales, the valve is in the hands of eastern forces. The militia forces that control regions, cities, neighborhoods and even government institutions are also siphoning the Center as much as the power of the weapons they have. Salaries constitute 78.4 percent of the Central Bank's expense items. Of the 26 billion dinars coming out of the bank's coffers, 20.4 billion goes to salaries and 3.6 billion to subsidies, while 1.1 billion dinars are allocated to operational expenses. In Libya, where proper services are not produced, 2 million people receive salaries out of a population of 7 million. Apart from salaries, there are other wheels turning for the militia. The Libyan National Oil Company sells the oil it cannot sell and store to the domestic market at a price well below the market price. The militia forces left over from the 2011 uprising are filling their coffers by illegally selling the oil they bought cheaply to neighboring countries. Chaos is winning the hand of the armed forces. Who cares about elections, popular will, transparency and a common national future!

The showdowns were not limited to the Central Bank and oil moves. In retaliation for the House of Representatives’ memorandum, the President of the Presidential Council, Mohammed al-Menfi, held a meeting with commanders and intelligence chiefs on August 18 in his capacity as the Supreme Commander of the Armed Forces. This was a first. On August 23, Dibeybe also made a move in the capital that he could not end in order to control the militias. He established a ‘high security committee’ under the chairmanship of Interior Minister Imad al-Tripolisi and ordered all militias to evacuate government buildings within 24 hours. Was anyone listening? No. He probably experienced a surge of self-confidence after entering the center, thinking that he was the one who cut the militias’ paychecks. He even made enemies in his own country. The forces that led the overthrow of Gaddafi in Misrata in 2011 have also raised their heads again and supported Kabir against Dibeybe.

In the meantime, he also fell out with Egypt. The reason was this: Egyptian Intelligence Chief Abbas Kamil, whenever he had time from Gaza mediation, went to Benghazi in the second week of August and made contacts. According to the allegations, Abbas tried to convince Haftar, Saleh and Hammad of the plan to establish a transitional government that would not include the current political actors. According to Arab sources, the aim was to bring Libya, which was stuck in the interests of families, cliques and militias, to elections and to level the playing field with a national government. According to Cairo's calculations, if a national assembly and government were formed through elections, it would be easier to ensure Egypt's interests. Turkey maximized its interests in an unusually confrontational way. Egypt is suffering from this. The Egyptian administration invited Hammad to Cairo as well, regardless of the reactions. The Tripoli wing, which interpreted Kamil's initiative as a move to end the Dibeybe government, declared two Egyptian diplomats persona non grata on August 12.

***

While all this was happening, the AKP, which was making a big fuss about everything, was very quiet and unresponsive. It was obvious that the new page with Egypt was not unimportant. Finally, on September 5, MIT Director İbrahim Kalın flew to Tripoli. He held important meetings. They know what came out!

Dibeybe probably did not take Ankara's preferences into consideration while making his calculations to take control of the Center, increase public support with populist spending and buy the loyalty of the militia forces. He ignored Ankara and also fell out with Cairo. If the rival parties had stayed in the old equation, the opposite would have happened.

48 hours before Kalın’s visit, the House of Representatives and the Tripoli-based State High Council agreed to appoint the president and board members of the Central Bank within 30 days. It is difficult to predict what will come of this, but this decision contains a message to the Menfi-Dibeybe duo that “the game is over.” The uncertainty in the Central Bank is throwing Libya’s economy, which is based on “piracy,” into a complete crisis. Even if the government pays last month’s salaries with the existing reserves, this is nothing more than a shot of gunpowder.

In summary, the future of divided Libya is still dark. The roadmap determined by the 2015 Suheyrat Agreement was wasted for personal interests. The same goes for 2021. In all these processes, Turkey tried to be the leading actor. In order to determine the political process and to acquire military bases and ports, it made agreements with a part of Libya, the legitimacy of which is questionable. Interim prime ministers signed these agreements voluntarily or involuntarily to protect their seats or to shield themselves against Haftar. Despite its assertive stance, it seems that its capacity to influence developments is quite limited. While

Turkey normalizes relations with Egypt and the UAE, which are among the actors it is competing with over Libya, it is experiencing ups and downs with Russia. Egypt, Russia and the UAE are in a position to say ‘yes’ or ‘no’ to Turkey’s membership in the BRICS. And everyone expects harmonious policies from Turkey. Here is a new test drive. The saying “We are heading towards the apocalypse upon a sign of trouble” continues to be repeated in foreign policy.