İsrail'in azgın politikaları, kan ve gözyaşından beslenen iç politik iklimi bölgemizi her türlü komplo teorisine ve güvensizliğe açık hale getirdi. İsrail'i kayıtsız şartsız destekleyen ABD ve AB bloku ise tarihin bu kırılma noktasında insanlık suçlarının ortağı oldu.

İran Cumhurbaşkanı Reisi ve beraberindekileri taşıyan helikopterin düşmesi (düşürülmesi?) sonucu hayatını kaybetmesi her türlü şüpheyi gerçek ve makul kıldı.

Olağan şüpheliler kadar, İran'ın bünyesel siyasal sorunları ve pamuk ipliğine bağlı dengeleri de tartışmaya açıldı. Hatta bu kritik dengenin bozulmasını isteyen iç unsurlar ile onlara yatırım yapan küresel aktörler de soru işareti dizisine eklendi.

Bütün bunlara ilave olarak... Dikkate değer bir yoruma, eski İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif imza attı. Zarif, İran Radyo Televizyon Kurumu'na yaptığı açıklamada, "Cumhurbaşkanının helikopterinin düşmesiyle ilgili trajedide suçlu, Uluslararası Adalet Divanı kararına rağmen uçak ve uçak parçaları satışınaambargo uygulayan ABD'dir" dedi.

Evet...

Ne kadar güçlü devlet geleneği olursa olsun... İran, yıllardır uluslararası toplumdan izole edilmenin bedelini ödüyor. Ve sürekli operasyona uğruyor. Askeri veya polisiye gücüyle bir yere kadar ayakta kalabilen Tahran yönetiminin, dış dinamiklere prim vermeden yenidünya düzenine göre reformlara yönelmesi kaçınılmaz görünüyor!

***

BİR TASARRUF İRADESİNİN ÖRNEKLİ ANLATIMI...

Geçenlerde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca anlattı. Ama gündemin farklı konuları arasında yeterince karşılık bulmadı. Hele ki kamuda tasarrufun konuşulduğu bugünlerde... Güncellenen verilere baktım. "Acaba yanlış mı yorumluyorum?" diye düşündüm. Sordum, soruşturdum ve şu sonuçlara ulaştım:

Hatırlanacağı üzere, Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) Modeli ile yapılan"Şehir Hastaneleri" muhalefet tarafından çokça eleştirildi. Pandemi döneminde Türkiye'nin hasta yükünü çeken bu sağlıkmerkezleri başarılı bir sınav verdi. Ama "Bütçenin kara deliği" tanımlamasından kurtulamadı.

Şehir hastaneleri özel sektör eliyle yapılırken tahmin edileceği üzere yerli ve yabancı bankalar tarafından kredilendirildi. Finansal açıdan "adeta dokunulmaz!" olarak takdim edildi.

Bilmeyenler olabilir...

Sağlık Bakanlığı ile şehir hastanelerini inşa eden şirketler arasında iki ana eksende gelir sözleşmesi var. Birincisi, kiralanan alan ve ödenen sabit tutar. İkincisi ise hastane bünyesindeki değişken bedelli muhtelif hizmetler... Güvenlik, temizlik, çamaşırhane, tıbbi görüntüleme vs.

Kontratlar 25 yıl üzerinden yapıldığında, ilk kez bu nitelikte bir proje hayata geçeceği için "değişken maliyetli kalemlere" başlangıçta tavan konulmadı.

Lakin...

Sistem oturdukça görüldü ki... Hizmet alımı kalemleri; işin esasını oluşturan bina kiralama bedelini aşmaya başladı.

Detayı uzun ama... Bakan Koca, önce firmalarla görüştü ve eksik kalan muhtelif işlerin mahsuplaşması yoluyla 25 yıllık hizmet alım süresini 18 yıla çekti. Şayet 7 yıl süre kısalması olmasaydı... Sabit kira bedeline ilave olan enflasyonist ortamda maliyeti artan diğer hizmetlere yapılacak ödemeler sürekli yukarı yönlü hareket edecekti.

Nitekim... 25 yıllık projeksiyon, sürekli maliyet artışı üreten hizmet kalemleri ve sabit kira tutarının tahmini olarak 322 milyar Euro'ya kadar gidebileceğini gösteriyordu. Sadece yedi yıllık işletme süresi kısaltması ile ödeme projeksiyonu 142,5 milyar Euro'ya kadar çekildi. Elbette, bu tutarlar gidişata dair brüt hesaplar olmakla birlikte yine de ipucu vermesi bakımından çok kıymetli.

Ve nihayet... İşletici firmalar ve kreditörleri ile Bakan Bey ayrı ayrı konuştu. Sonunda bir yasal düzenleme ile değişken maliyetli kalemlere tavan konuldu. Böylece 18 yılın sonunda ödenecek tutar 27,5 milyar Euro'ya indi.

Tasarrufun önemsendiği, hatta yeni kalemlerin eklenmesinin muhalefet tarafından istendiği bir ortamda bu çabayı ve devlet-millet için mali kazanımın ehemmiyetini özetlemek istedim...

Israel's fierce policies and its internal political climate fed by blood and tears have made our region open to all kinds of conspiracy theories and distrust. The US and EU bloc, which unconditionally support Israel, became partners in crimes against humanity at this breaking point in history. His death as a result of the crash (crashing?) of the helicopter carrying 

the President of Iran

and his entourage made all kinds of suspicions real and reasonable. Along with the usual suspects, Iran's inherent political problems and tenuous balances were also brought up for discussion. In fact, domestic elements that want this critical balance to be disrupted and global actors that invest in them have also been added to the series of question marks. 

In addition to all this ... A remarkable comment was made by former Iranian Foreign Minister Javad Zarif . In his statement to the Iranian Radio and Television Corporation, Zarif said , " The culprit in the tragedy regarding the crash of the President's helicopter is the United States, which imposed an embargo on the sale of aircraft and aircraft parts despite the decision of the International Court of Justice . " Yes ... No matter how strong its state tradition is... Iran has been paying the price of being isolated from the international community for years. And he is constantly undergoing surgery. It seems inevitable that the Tehran administration, which can survive to some extent with its military or police power, will turn to reforms according to the new world order without paying attention to external dynamics!

***

AN EXAMPLE EXPLANATION OF A WILL TO SAVE ...

Minister of Health Fahrettin Koca recently explained this. But it did not find enough response among the different topics of the agenda. Especially these days when savings are talked about in the public sector... I looked at the updated data. "I wonder if I'm interpreting it wrong?" I thought. I asked, investigated and came to the following conclusions: As you may remember, "City Hospitals" built with the Public-Private Partnership (PPP) Model were criticized a lot by the opposition . These health centers, which bore Turkey's patient burden during the pandemic period, passed the test successfully. But he could not escape the definition of "the black hole of the budget" . While city hospitals were built by the private sector, as expected, they were loaned by local and foreign banks. Financially "virtually untouchable!" was presented as. There may be those who don't know ... There are two main axes of revenue agreements between the Ministry of Health and the companies that build the city hospitals. First , the rented area and the fixed amount paid. The second is various services with variable costs within the hospital... Security, cleaning, laundry, medical imaging, etc. When the contracts were made for 25 years, no ceiling was initially placed on "variable cost items"as this was the first time a project of this nature would be implemented . However ... As the system was established, it was seen that ... Service procurement items; The building, which forms the basis of the business, began to exceed the rental price. The details are long, but ... Minister Koca first met with the companies and reduced the service procurement period from 25 years to 18 years by offsetting the various incomplete works. If there was no 7-year shortening period... Payments to be made for other services, whose costs increase in the inflationary environment in addition to the fixed rental fee, would constantly move upwards. As a matter of fact ... The 25-year projection showed that service items and fixed rent amounts that produce constant cost increases could reach an estimated 322 billion Euros. With only a seven-year operating period shortening, the payment projection was reduced to 142.5 billion Euros. Of course, these amounts are gross calculations of the current situation, but they are still very valuable as they give clues. And finally ... The Minister spoke separately with the operating companies and their creditors. Finally, a legal regulation put a ceiling on variable cost items. Thus, the amount to be paid at the end of 18 years decreased to 27.5 billion Euros.

I wanted to summarize this effort and the importance of financial gain for the state and nation in an environment where savings are important and even the addition of new items is requested by the opposition...