Dün partisinin grup toplantısında konuşan Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Erdoğan da tıpkı MHP lideri Devlet Bahçeli gibi 31 Mart seçimlerinden ağır hezimetle çıkmalarının sebebinin “sandığa gitmeyen seçmenler” olduğunu söyledi. 

Erdoğan iktidar ortağı Bahçeli’nin hesaplamada eksik bıraktığını bakın şöyle tamamladı:

“31 Mart kapsamlı bir değerlendirmeyi hak ediyor. İlk göze çarpan özellik katılım seviyesinin düşüklüğüdür. 31 Mart seçimleri yüzde 78 ile 20 yıldaki en düşük katılımlı seçim olarak kayıtlara geçti. Katılım oranının düşüklüğü partimizin oyunu etkilemiştir. Sandığa gitmeyen seçmen de var, geçersiz oylar da eklendiğinde 16 milyon seçmenin iradesi sandığa yansımamıştır. Henüz 10 ay önce bizlere güçlü destek veren vatandaşların sandığa gitmediğini görüyoruz, bunun nedenlerini de inceliyoruz.” (17 Nisan)

Erdoğan Bahçeli’nin eksik hesabını tamamladı dediğim şu… Bir gün önce partisinin grup toplantısında yerel seçim sonuçlarını değerlendiren MHP lideri Bahçeli, 31 Mart seçimlerine katılım oranının, diğer seçimlere göre bir hayli düşük olduğunun altını çizerek “13 milyon 300 vatandaşımızın sandığa gitmediği anlaşılmaktadır. Bundan dolayı milli irade tam ve eksiksiz olarak sandığa yansımamıştır” demişti. 

Erdoğan bu sayının üzerine bir de “geçersiz oyları” ekledi ve 16 milyon seçmenin iradesinin sandığa yansımadığını söylüyor. Bu yüzden milli irade tam yansımamış…

Erdoğan ve Bahçeli’nin hesabına göre 3 milyon geçersiz oylar geçerli oy olsaydı, sandığa gitmeyen 13 milyon vatandaş sandığa gitmiş olsaydı kesinlikle Cumhur İttifakı sandıktan zaferle çıkmış olacaktı!

Bu hesaptan bir hayli emin görünüyorlar!

***

Ama OPTİMAR Araştırma Şirketi’nin seçim sonrasında paylaştığı anket sonuçlarına göre sandığa gitmeyen 13 milyon 300 bin vatandaşımızın sandığa gittiğinde de sandık sonucunun AK Parti lehine olmayacağını gösteriyor. 

OPTİMAR “sandığa gitseydiniz hangi partiye oy verirdiniz?” sorusuna CHP diyenlerin oranı yüzde 27.9, AK Parti diyenlerin oranı yüzde 20.9, Zafer Partisi diyenlerin oranı yüzde 9.4, Yeniden Refah diyenlerin oranı yüzde 4.8, DEM diyenlerin oranı ise yüzde 2.9 olmuş. 

Ve fakat Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MHP lideri Bahçeli’nin yenilgilerine gösterdikleri bu bahane artık literatüre girmiş bulunuyor. Bundan sonra sandıktan yenilgiyle çıkan siyasi partiler artık gönül rahatlığı ile “geçersiz oylar” ve “sandığa gitmeyen seçmen” bahanesini kendi hanelerine yazarak kendilerini teselli edebilirler ve “geçersiz oyları” ve “sandığa gitmeyen seçmenleri” yenilgilerinin suçlusu ilan edebilirler! 

Bravo, vallahi de bravo, billahi de bravo… Dünyada olmayan, siyaset biliminin asla yer vermediği böyle bir ‘teori’ geliştirerek seçim yenilgisine mazeret buldular. Bizim seçim tarihimizde böylesi bir savunmanın, kazananı böylesi bir itibarsızlaştırmanın örneği yok. 

Erdoğan, partisinin en alınmayacak il, ilçe, beldelerdeki kalelerini elinden alarak seçimden zaferle çıkan CHP’nin başarısını “milli irade sandığa tam olarak yansımadı” argümanıyla küçümsemeye, değersizleştirmeye, anlamsızlaştırmaya çalışıyor…

Cumhur İttifakı sandıkta kaybedince “geçersiz oylar” artı “sandığa gitmeyen seçmen” eşittir milli irade sandığa tam olarak yansımamış oluyor.

Yine Cumhur İttifakı burun farkıyla bile seçim kazandığında “geçersiz oylar” artı “sandığa gitmeyen seçmen” hesabı yapılmadan, vatandaşın sandığa gittiği kadarı bütün milli iradeyi temsil etmiş oluyor, sandığa yansımış oluyor! 

İster sandığa gitmeyen seçmen ister geçersiz oylar… Sonuç AK Parti yerel seçimlerden ağır yenilgiyle çıktı…

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dünkü konuşmasında ifade ettiği gibi hakikat şudur: Siyasetçinin milletin iradesini küçümseme hakkı yoktur. 

Şimdi Erdoğan’ın gerçekçi bir şekilde özeleştiri yapması, seçimleri kaybetme başlıklarını teker teker analiz etmesi gerekiyor. 

İnşallah, umarım, sandığa gitmeyen AK Parti seçmeninin sandığa gittiğinde mutlaka AK Partiye oy vereceğine inanmıyordur. Eğer buna inanıyorsa gerçekçi bir analiz yapması mümkün olmaz. 

***

Seçimleri kaybetme nedeni zam vermediği 16 milyon seçmen de değil tek başına. Hürriyet Gazetesi’nden Abdülkadir Selvi “Erdoğan AK Parti’de beklenen değişimi gerçekleştirebilecek mi?” başlıklı yazısında AK Parti içinde “seçimlerde popülizm yapsak, emekliye seyyanen para versek seçim sonuçları böyle olmazdı. En az 10 ili daha kazanırdık ama biz Türkiye ekonomisi zarar görmesin diye partiyi feda ettik” değerlendirmeleri yapıldığını yazdı. (15 Nisan)

Benim de asıl yazmak isteğim husus bu aslında. Öncelikli olarak şunu ifade etmeliyim ki evet, Erdoğan isterse AK Parti’de büyük bir değişimi gerçekleştirebilir. AK Partiyi yeniden reformist dönemlerine döndürebilir. 

Ama bu o kadar kolay değil. Erdoğan’ın işi zor. Elinde tuttuğu büyülü ama artık kendisine zarar veren güçten feragat etmesi gerekir, konforuna alıştığı davranışlarını değiştirmesi gerekir. Yargı üzerindeki yetkilerinden vazgeçebilir mi? ABD başkanları üzerindeki kongre denetimine TBMM’nin sahip olmasını içine sindirebilir mi?.. Liste uzun.

AK Parti’nin ‘karot’u mevcut AK Parti’nin tamamıyla yıkılıp yeniden kurulmasını gerektiriyor. Değişikliklerle, güçlendirmelerle kotarılacak gibi değil çünkü. 2015 yılından bu yana ‘eror’ veren bir yapı var Erdoğan’ın önünde, tabanın dokuz yıldır “bu parti benim oy verdiğim gönül verdiğim parti değil” mesajlarını doğru okuyabilseydi, “metal yorgunluğu” diyerek faturayı teşkilatlara kesmeseydi durum bir ölçüde farklı olabilirdi.

***

Şimdi gelelim “seçim popülizmi yapsaydık durum böyle olmazdı, Türkiye ekonomisi zarar görmesin diye popülizm yapmadık, partiyi feda ettik” söylemine. 

AK Parti’nin seçim kampanyasını yapan Ertan Aydın’da aynı şeyi söylemiş Abdülkadir Selvi’ye “Cumhurbaşkanı Erdoğan ekonomide popülizm yapmadı, yeter ki Türk ekonomisi zarar görmesin diye seçim kaybetmeyi göze aldı” demiş.

Gerçekten böyle mi? 

Bu hassasiyet neden 14 Mayıs seçimlerinde gösterilmedi diye sorulmaz mı? 

Erdoğan seçim ekonomisini Türk ekonomisi zarar görmesin diye mi yapmadı, yoksa çok istediği halde yapamadı mı? Tüketilen kaynaklarda artık “para yok” muydu mesela?

Devletin musluklarında bir damla su kalmadığı için mi Erdoğan seçim ekonomisi yapamadı? 

Erdoğan’ın 28 Şubat 2024 tarihinde emekliye neden zam yapamadığını açıkladığı sözler aynı zamanda devletin nasıl içler acısı durumda olduğunu ortaya koyuyordu. 

Hatırlayalım o sözleri, bakın ne diyor Erdoğan:

“16 milyon emeklimiz var, 7 bin lira zam demek bütçeden yaklaşık 1,4 trilyon demek. 10 bin lira zam demek 1,9 trilyon liralık kaynağı buraya aktarmak demek. Sadece 7 bin lira veya 10 bin lira olarak ifade edilen ek artışın maliyetini anlatıyorum. Bunu verdiğimizde 2024 yılında ülkeye tek çivi çakmasak, bütçeyi buraya aktarsak bile karşılamamız mümkün değil.”

Yanlış ekonomi politikalarının ve seçim ekonomisi uygulamalarının maliyeti hazineyi, ülkeyi bu hale getirdi. 14 Mayıs seçimlerinde devletin bütün musluklarını açabildiği kadar açtı Erdoğan, çünkü kendi beka seçimiydi. Ne var ne yok harcandı zaten. 

Mehmet Şimşek biraz da bu yüzden ekonomin başına getirildi. Erdoğan büyük bir ihtimalle Şimşek 10 ayda ekonomiyi düzeltir, hazine tekrar düzelir diye hesap yaptı. 

Ama olmadı. 

Yoksa Erdoğan Türk ekonomisi zarar görmesin diye seçim popülizmi yapmadı değil. Sonuna kadar yapardı ama çok istediği halde yapamadı. 

Çünkü deniz tükendi.

Erdoğan’ın seçimi kaybetme pahasına seçim ekonomisi yapmadı değil, çok istediği halde yapamadığının altını çizmek istedim.

Speaking at the group meeting of his party yesterday, President and AK Party Chairman Erdoğan, like MHP leader Devlet Bahçeli, said that the reason for their heavy defeat in the March 31 elections was "voters who did not go to the polls" .

Erdoğan completed what his ruling partner Bahçeli left incomplete in the calculation as follows:

“March 31 deserves a comprehensive evaluation. The first striking feature is the low level of participation. The March 31 elections were recorded as the lowest turnout in 20 years, with 78 percent. The low participation rate affected our party's vote. There are also voters who did not go to the ballot box, and when invalid votes are added, the will of 16 million voters was not reflected in the ballot box. "We see that the citizens who strongly supported us 10 months ago did not go to the polls, and we are examining the reasons for this." (April 17)

What I'm saying is that Erdoğan completed Bahçeli's incomplete account... Evaluating the local election results at his party's group meeting the day before, MHP leader Bahçeli underlined that the participation rate in the March 31 elections was much lower than in other elections and said, "It is understood that 13 million 300 of our citizens did not go to the polls. "For this reason, the national will was not fully and completely reflected in the ballot box," he said.

Erdoğan added " invalid votes " to this number and says that the will of 16 million voters was not reflected in the ballot box. That's why the national will is not fully reflected...

According to Erdoğan and Bahçeli's calculations, if the 3 million invalid votes had been valid votes and the 13 million citizens who did not go to the ballot box had gone to the ballot box, the People's Alliance would definitely have won the ballot box!

They seem pretty confident about this account!

***

But according to the survey results shared by OPTİMAR Research Company after the election, it shows that when the 13 million 300 thousand citizens who did not go to the polls go to the polls, the result will not be in favor of the AK Party.

OPTİMAR “ If you went to the polls, which party would you vote for ?” The rate of those who said CHP was 27.9 percent, the rate of those who said AK Party was 20.9 percent, the rate of those who said Victory Party was 9.4 percent, the rate of those who said Re-Welfare was 4.8 percent, and the rate of those who said DEM was 2.9 percent.

But this excuse given by President Erdoğan and MHP leader Bahçeli for their defeat has now entered the literature. From now on, political parties that were defeated in the ballot box can now console themselves with the excuse of " invalid votes " and " voters who did not go to the ballot box " and declare "invalid votes" and "voters who did not go to the ballot box" as the culprits of their defeat!

Bravo, I swear bravo, I swear bravo... They found an excuse for their election defeat by developing such a 'theory' that does not exist in the world and has never been included in political science. There is no example of such a defense or such discrediting of the winner in our election history.

Erdoğan is trying to belittle, trivialize and make meaningless the success of the CHP, which won the election by taking away his party's strongholds in the most unacceptable provinces, districts and towns, with the argument that "the national will was not fully reflected in the ballot box" ...

When the People's Alliance loses at the ballot box, "invalid votes" plus "voters who did not go to the ballot box" equals the national will not being fully reflected in the ballot box.

Again, when the People's Alliance wins the election even by a narrow margin, without accounting for "invalid votes" plus "voters who did not go to the ballot box", the amount of the citizens going to the ballot box represents the entire national will and is reflected in the ballot box!

Whether it is voters who do not go to the polls or invalid votes... The result is that the AK Party suffered a heavy defeat in the local elections...

As President Erdoğan stated in his speech yesterday, the truth is this: Politicians have no right to underestimate the will of the nation.

Now Erdoğan needs to make a realistic self-criticism and analyze the issues of losing the elections one by one.

I hope, I hope, he does not believe that the AK Party voters who did not go to the polls will definitely vote for the AK Party when they go to the polls. If he believes this, it is impossible for him to make a realistic analysis.

***

The reason he lost the elections was not just the 16 million voters to whom he did not give a raise. Abdülkadir Selvi from Hürriyet Newspaper “Will Erdoğan be able to realize the expected change in the AK Party?” In his article titled "If we had engaged in populism in the elections within the AK Party and given money to retirees on a recurring basis, the election results would not have been like this." "We would have won at least 10 more provinces, but we sacrificed the party so that the Turkish economy would not be damaged, " he wrote. (April 15)

This is actually what I really want to write about. First of all, I must say that yes, Erdogan can make a big change in the AK Party if he wants. It can return the AK Party to its reformist era.

But it's not that easy. Erdogan's job is difficult. He must give up the magical power he holds, but which is now harming him, and he must change the behavior he has become accustomed to for comfort. Can he give up his powers over the judiciary? Can he stomach the fact that the Turkish Grand National Assembly has congressional control over US presidents? The list is long.

The 'core' of the AK Party requires the complete destruction of the current AK Party and its re-establishment. Because it's not like it can be managed with changes and reinforcements. There is a structure in front of Erdoğan that has been causing 'error' since 2015. If he had correctly read the messages of the base for nine years saying "this party is not the party I voted for or loved", and if he had not put the blame on the organizations by saying " metal fatigue ", the situation would have been different to some extent.

***

Now let's come to the statement " If we had done electoral populism, this would not have been the case. We did not engage in populism so that the Turkish economy would not be damaged, we sacrificed the party ."

Ertan Aydın, who organized the AK Party's election campaign, said the same thing to Abdülkadir Selvi and said , "President Erdoğan did not engage in populism in the economy, as long as he risked losing the election so that the Turkish economy would not be damaged . "

Is it really like this?

Isn't it possible to ask why this sensitivity was not shown in the May 14 elections?

Did Erdoğan hold the elections so that the Turkish economy would not be damaged, or did he fail to do so even though he wanted to? For example, was there " no money " in the consumed resources anymore ?

Was it because Erdoğan could not make an election economy because there was not a drop of water left in the state's taps?

Erdoğan's words on February 28, 2024, in which he explained why he could not give a raise to retirees, also revealed what a deplorable situation the state was in.

Let's remember those words, see what Erdoğan says:

“We have 16 million retirees, a 7 thousand lira increase means approximately 1.4 trillion from the budget. A 10 thousand lira raise means transferring 1.9 trillion lira of resources here. I am only describing the cost of the additional increase, expressed as 7 thousand lira or 10 thousand lira. "Given this, even if we do not hit a single nail in the country in 2024 and transfer the budget here, it is not possible for us to meet it."

The cost of wrong economic policies and election economy practices brought the treasury and the country to this situation. In the May 14 elections, Erdoğan opened all the taps of the state as much as he could, because it was his choice of survival. Whatever was spent was already spent.

This is partly why Mehmet Şimşek was appointed as the head of the economy. Erdoğan most likely calculated that Şimşek would fix the economy in 10 months and the treasury would recover again.

But it didn't happen.

Otherwise, Erdoğan did not engage in electoral populism so that the Turkish economy would not be damaged. He would do it until the end, but he couldn't even though he wanted to.

Because the sea is exhausted.

I wanted to underline that it is not that Erdoğan did not economise at the expense of losing the election, but that he could not do it even though he wanted to.