Değerli okurlarım,

Siyaset dünyamızın deneyimli ismi Dr. Aytun Çıray ile yaptığımız "Türkiye İçin Söyleşiler"in sonuncusunda, tüm olumsuzluklara rağmen özellikle İstanbul'da "Kutuplaştırmaya karşı bütün vatandaşları kucaklayan vicdan kardeşliği İmamoğlu'na yeniden kazandıracak!.."manşetini atmıştık. Bugün ise yerel seçim sonuçlarını değerlendireceğiz.

UĞUR DÜNDAR (U.D.): Sayın Çıray, yine de CHP'nin birinci parti olmasını ve haritada CHP'yi temsil eden kırmızı rengin, Türkiye haritasının her yerini boyamasını bekliyor muydunuz

AYTUN ÇIRAY (A.Ç.): Halkı ezen ekonomik nedenlerden dolayı seçmenlerin AKP'den uzaklaştığını 2023 seçimlerinde açıkça görmüştük. AKP'nin oyları yüzde 35.6'ya düşmüştü. Değişik birçok faktörle beraber, bu bir yıl içinde emeklilerin kaşığı boş tencerenin dibine sürtünce, AKP'ye çıkan fatura büyük oldu. AKP'nin metal yorgunluğu, adaylarının çok zayıf olması ve AKP seçmeninin katılımının düşük kalması da etkiliydi. Merkez sağ ve DEM seçmeni de bu seçimlerde CHP'li adaylara oy verdiler. Ben ve benim gibi Atatürk ilkeleri ve demokrasi hassasiyeti olan farklı alandaki siyasiler, çeşitli zeminlerde CHP'ye destek verdik. Yine de bu kadarını beklemiyordum. Şunu da belirtmeden geçemeyeceğim; nasıl ki başarısızlığın faturası Sayın Özel'e çıkarılacaktı, bu başarıyı da başta onun hanesine yazmalıyız. Sayın Özel'in, CHP için bir önceki yerel seçim sonucu olan yüzde 30,2'yi 37'ye ve 11 büyükşehir belediyesini 14'e çıkarması Genel Başkan olarak çıtaları aştığını gösteriyor.

(U.D.): AKP seçmeninin katılımının düşük olmasının sonuçlarda etkili olduğu sonucuna nasıl varıyorsunuz

(A.Ç.): Önemli sayıda il ve ilçede CHP'li adayların 2019 seçimlerine göre düşük oy alarak kazanmaları bunu işaret ediyor. İzmir'de , Eskişehir'de kayıp var. İstanbul'da CHP, 2019 Haziranı'na göre 309 bin kayıpla kazanırken AKP'nin oy kaybı 504 bin. Adana'da CHP'nin oy kaybı 100 bin. Aydın'da "Topuklu Efe" bir önceki seçime göre 25 bin eksik oyla kazandı. Buna mukabil CHP, Ankara'da 951 bin farkla oy alırken reel olarak yaklaşık 450 bin oy kazanmış. Afyon'da İYİ Parti oyları CHP'ye gitmiş. Bunlar tabii kaba değerlendirmeler, ancak önemi açısından üstünde düşünmeye değer.

Deneyimli siyasetçi Aytun Çıray 31 Mart sonuçlarının CHP üzerindeki etkilerini yazarımız Uğur Dündar'a değerlendirdi.

BU YEREL SEÇİM2019'DA OLDUĞU GİBİUMUT IŞIĞI YAKTI 

(U.D.): Bu sonuçlar toplumun ruh halini nasıl etkileyecek

(A.Ç.): Başta masa krizi olmak üzere, süreç yönetimindeki bazı hatalar ve "devlet oyunları!" ile cumhurbaşkanlığı seçiminin kaybedilmesi, muhalif seçmende derin bir hayal kırıklığı ve umutsuzluk yaratmıştı. Bu daha sonra öfkeye dönüştü. Meral Hanım ateşe benzinle gitti. Seçim sonrasında da Sayın Kılıçdaroğlu başta olmak üzere İstanbul ve Ankara Belediye Başkanlarına "saydırmaya" devam etti. Enflasyon, pahalılık ve sığınmacılar sorunu zaten toplumsal bir depresyon yaratmıştı. İşte böyle bir anda 2019 yerel seçimleri gibi bu yerel seçimler de tekrar bir umut ışığı yaktı. En azından endişelerimiz azaldı.

(U.D.): "Endişelerimiz azaldı" dediniz; bu on aylık süreçte sizi en çok endişeye sevk eden ne oldu

(A.Ç.): CHP, kurultay sürecine girince endişelendim. Zaten kızgın olan millet, muhalefetin kendi içinde bir tartışmaya girmesine tahammül etmeyebilirdi. Tartışmalar ve ifşaatlar keskinleşmişti. Böyle önemli sonuçlar ortaya koyan kurultaylar küskünlüklere de yol açar. Bu ihtimal beni endişelendirdi doğal olarak. "Eyvah" diye düşündüğümü hatırlıyorum.

(U.D.): Niye "eyvah"

BAŞARISIZLIK HALİNDETÜRKİYE MUHALEFETSİZLİĞEMAHKUM OLABİLİRDİ 

(A.Ç.): Hayal kırıklığı ve küskünlük yaşayan seçmeninin CHP'den uzaklaşma ihtimali vardı. Bu yerel seçimleri de AKP kazandığında o zaman Türkiye bir muhalefetsizliğe mahkum olabilirdi.

(U.D.): Bugünden geriye baktığınızda bu durum nasıl aşıldı

(A.Ç.): CHP'deki muhalefet kanadının 28 Mayıs gecesi tartışarak Sayın Özel'in aday olmasına karar vermesi de çok etkili olmuş görünüyor.

(U.D.): Nasıl bir etki

(A.Ç.): 28 Mayıs gecesi Ekrem Bey, Özgür Bey ve arkadaşları arasında kurultayın zorlanıp zorlanmaması ve bunun için nasıl bir tutum alınması gerektiği hakkında bir tartışma yaşanıyor. Başta Sayın İmamoğlu olmak üzere muhalif kanatta, "değişim" olmazsa 10 ay sonra yapılacak olan yerel genel seçimlerin kazanılamayacağı kanaati hâkim oluyor. İşte o tartışmalar sonucunda Sayın Özel'in aday olmasına karar verilerek yola çıkılıyor. İlk işaret fişeği olarak 29 Mayıs 2023'de Sayın İmamoğlu'nun bilinen konuşmasını yayınlıyorlar. Böylece kurultaya giden yola giriliyor.

(U.D.): Sonuçta korkunuz boşa çıktı. CHP Türkiye genelinde başarı gösterdi...

(A.Ç.): Bir hekim olarak insan zihninin korku karşısında çözüm üretme refleksi beni bir kez daha kendine hayran bıraktı. Çok ilginç bir şekilde bu korku, kurultaydaki değişim dinamiğini oluşturarak kendilerine "değişimci" diyen grubun kazanmasını sağladı. Seçimlerimizi veya kararlarımızı umutlar kadar korkularımız da belirliyor. Ben de siyasi hayatımda "Demokrasi ve özgürlüklerimiz elden gidiyor" korkusu ile eylemlerde bulundum. Bazen bu eylemlerimin veya siyasi tutumlarımın bedeli oldu.

"MANSUR YAVAŞANKARA ADAYI OLMAZSAOLMAZ" DEDİM

(U.D.): Örnek verir misiniz

(A.Ç.): Tabii. 2019 seçimlerinde Ankara için yapılan araştırmalarda Millet İttifakı için en güçlü aday Sayın Mansur Yavaş görünüyordu. Sayın Akşener o zaman da kendisinden pek hoşlanmazdı. Bir önceki seçim sonrası CHP'den ağır sözler ederek ayrılmıştı. Bu yüzden Parti Meclisi Mansur Bey'in adaylığında direnebilirdi. Bunun üzerine bir emrivaki yaptım. İYİ Parti Genel Sekreteri olarak Saygı Öztürk'e konuştum. Açıklamam ertesi gün "İYİ Parti, Mansur Yavaş Ankara adayı olmazsa olmaz diyor" diye Sözcü'nün manşetindeydi. Bu açıklama Yavaş'ın Ankara adayı olması önündeki muhalefeti ortadan kaldırdı. Tabii yaptığım normalde parti disiplinine aykırıydı. Ama hatırlayın lütfen; o sırada İstanbul'un alınması henüz çok uzak bir ihtimaldi. Bir demokrasi mücadelesinde Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı sığ siyasi pazarlıklara ve kaprislere kurban edilemezdi. Benim siyasi hayatım pahasına mutlaka kazanılmalıydı. Hatta Sayın Dündar, Mansur Bey'in tanıtım toplantısına bile Genel Sekreter olarak yardımcım ve arkadaşım Faruk Köylüoğlu ile birlikte izinsiz gittik. O günün fotoğrafları bunun şahididir.

SİYASETİ ATATÜRK İLKELERİİÇİN YAPAN BİRİ OLARAKBEDEL ÖDEMEYE HAZIRDIM

(U.D.): Bu arada toplumun bilmediği ilginç olayları not ediyoruz...

(A.Ç.): Sayenizde Sayın Dündar. Sizinle yaptığımız "Türkiye İçin Söyleşiler"in böyle bir özelliği oldu. Müteşekkirim. İstanbul ile ilgili de bazı küçük katkılarım oldu. Milletimiz hatırlar herhalde; tam 2019 Yerel Seçim sürecindeyken Yeni Zelanda'da bir camide ne idüğü belirsiz biri 49 Müslümanı katletti. Bu olayı Sayın Erdoğan meydanlarda siyasi istismar konusu yaparak dindar yurttaşlarımızın oylarını konsolide etmeye çalışıyordu. O sırada genç bir kardeşim beni arayarak bu olaya dikkatimi çekti. Ben de Ekrem Bey'in dikkatini çektim. Bana "Ne yapalım" dedi. "Bir camide katledilen Müslümanlar ve tüm şehitlerimiz için mevlit okutursanız bu istismarın önüne geçebilirsiniz" dedim. "Siyaset bir yana sevap olur" diyerek hemen harekete geçti. Kur'an kursu almış. Kur'an okuyarak dindarlığın kimsenin tekelinde olmayacağını da gösterdi. O gece sosyal medyada yer yerinden oynadı

Dear readers,

An experienced name in our political world, Dr. In the last of our "Interviews for Turkey" with Aytun Çıray, we made the headline, "Imamoglu will regain the brotherhood of conscience that embraces all citizens against polarization!" despite all the negativities, especially in Istanbul. Today we will evaluate the local election results.

UĞUR DÜNDAR (U.D.): Mr. Çıray, did you still expect CHP to be the first party and the red color representing CHP on the map to paint every part of the map of Turkey?

AYTUN ÇIRAY (A.Ç.): We clearly saw in the 2023 elections that voters were moving away from AKP due to economic reasons that oppressed the people. AKP's votes dropped to 35.6 percent. Along with many different factors, when the pensioners put the spoon to the bottom of the empty pot in this one year, the price incurred by the AKP was huge. The AKP's fatigue, the fact that its candidates were very weak, and the low turnout of AKP voters were also effective. Center-right and DEM voters also voted for CHP candidates in these elections. I and politicians from different fields who are sensitive to Atatürk's principles and democracy, supported the CHP on various grounds. Still, I didn't expect this much. I cannot help but mention this; Just as the blame for the failure was to be blamed on Mr. Ozel, we should also attribute this success to him first. Mr. Özel's increase of the previous local election result of 30.2 percent for CHP to 37 and 11 metropolitan municipalities to 14 shows that he has exceeded the limits as Chairman.

(U.D.): How do you come to the conclusion that the low turnout of AKP voters had an impact on the results?

(A.Ç.): The fact that CHP candidates won in a significant number of provinces and districts by receiving lower votes compared to the 2019 elections indicates this. There are losses in Izmir and Eskişehir. In Istanbul, CHP won with a loss of 309 thousand votes compared to June 2019, while AKP lost 504 thousand votes. CHP's vote loss in Adana is 100 thousand. In Aydın, "Heeled Efe" won with 25 thousand fewer votes than the previous election. On the other hand, while CHP received votes with a difference of 951 thousand in Ankara, it gained approximately 450 thousand votes in real terms. In Afyon, İYİ Party votes went to CHP. These are, of course, rough assessments, but they are worth thinking about in terms of their importance.

Experienced politician Aytun Çıray evaluated the effects of the March 31 results on CHP to our writer Uğur Dündar.

THIS LOCAL ELECTION, LIKE IN 2019, LIT THE LIGHT OF HOPE

(U.D.): How will these results affect the mood of society?

(A.Ç.): Some errors in process management, especially the desk crisis, and "state games!" The loss of the presidential election created deep disappointment and despair in the opposition voters. This later turned into anger. Ms. Meral went into the fire with gasoline. After the election, he continued to make the Mayors of Istanbul and Ankara, especially Mr. Kılıçdaroğlu, "respect". Inflation, high prices and the refugee problem had already created a social depression. At such a moment, these local elections, like the 2019 local elections, lit a ray of hope again. At least our worries are lessened.

(U.D.): You said, "Our concerns have decreased"; What worried you most during these ten months?

(A.Ç.): I was worried when CHP entered the congress process. The nation, which was already angry, might not tolerate the opposition engaging in a debate within itself. The discussions and revelations had intensified. Congresses that produce such important results also lead to resentment. Naturally, this possibility worried me. I remember thinking, “Wow.”

(U.D.): Why "oh no"

IN CASE OF FAILURE, TURKEY COULD HAVE BEEN DOMINATED TO NON-OPPOSITION

(A.Ç.): There was a possibility that voters who were disappointed and resentful would move away from CHP. If the AKP won these local elections, then Türkiye would be doomed to have no opposition.

(U.D.): When you look back today, how was this situation overcome?

(A.Ç.): The opposition wing in the CHP discussed the night of May 28 and decided that Mr. Özel would be a candidate, which seems to have been very effective.

(U.D.): What kind of effect?

(A.Ç.): On the night of May 28, there was a discussion between Ekrem Bey, Özgür Bey and their friends about whether the congress should be forced or not and what attitude should be taken for this. The opposition wing, especially Mr. İmamoğlu, is of the opinion that if there is no "change", the local general elections to be held in 10 months cannot be won. As a result of those discussions, it was decided that Mr. Ozel would be a candidate and we set out. As the first signal, they are publishing Mr. İmamoğlu's well-known speech on May 29, 2023. Thus, the road to the congress is started.

(U.D.): In the end, your fear was in vain. CHP was successful throughout Türkiye...

(A.Ç.): As a physician, I was once again amazed by the reflex of the human mind to find solutions in the face of fear. Very interestingly, this fear created the dynamic of change in the congress, enabling the group calling themselves "changeists" to win. Our choices or decisions are determined by our fears as much as our hopes. In my political life, I also took action with the fear of "Our democracy and freedoms are being lost." Sometimes this came at the cost of my actions or political stances.

I SAID "MANSUR MUST BE A YAVAŞANKARA CANDIDATE"

(U.D.): Can you give an example?

(A.C.): Of course. In the research conducted for Ankara in the 2019 elections, the strongest candidate for the Nation Alliance appeared to be Mr. Mansur Yavaş. Mr. Akşener did not like him very much at that time either. He left the CHP after the previous election, making harsh remarks. That's why the Party Assembly could resist Mansur Bey's candidacy. So I made a fait accompli. As the General Secretary of İYİ Party, I spoke to Saygı Öztürk. My statement was in the headline of Sözcü the next day: "IYI Party says Mansur Yavaş Ankara candidate is a must." This statement eliminated the opposition against Yavaş's candidacy for Ankara. Of course, what I did was normally against party discipline. But please remember; At that time, the capture of Istanbul was still a very remote possibility. In a struggle for democracy, Ankara Metropolitan Municipality could not be sacrificed to shallow political bargaining and whims. It had to be won at the expense of my political life. Mr. Dündar, we even went to Mr. Mansur's introductory meeting without permission, together with my deputy and friend as the Secretary General, Faruk Köylüoğlu. The photographs of that day bear witness to this.

AS SOMEONE WHO ENGAGED POLITICS FOR ATATURK'S PRINCIPLES, I WAS READY TO PAY THE PRICE

(U.D.): In the meantime, we note interesting events that the society does not know about...

(A.C.): Thanks to you, Mr. Dündar. The "Conversations for Türkiye" we conducted with you had such a feature. I am grateful. I also made some small contributions regarding Istanbul. Our nation probably remembers; Just during the 2019 Local Election period, an unknown person murdered 49 Muslims in a mosque in New Zealand. Mr. Erdoğan was trying to consolidate the votes of our religious citizens by making this incident a subject of political abuse in the squares. At that time, a young brother of mine called me and drew my attention to this incident. I also drew the attention of Mr. Ekrem. He said to me, "What should we do?" I said, "If you have the Mawlid read for the Muslims who were murdered and all our martyrs in a mosque, you can prevent this abuse." He took action immediately, saying, "Politics aside, it would be a good deed." He took a Quran course. By reading the Quran, he also showed that religiosity is not the monopoly of anyone. That night caused a stir on social media.