Bugün itibarıyla iktidar cephesi açısından Erdoğan’ın yeniden adaylığını sağlayacak bir formülün bulunma ihtiyacından daha önemli hiçbir konu yok. Zaten çeşitli vesilelerle gündeme getirilmeye çalışılan “yeni anayasa” başta olmak üzere son zamanların tartışma maddelerinin tamamı bu amaca yönelik.

Erdoğan’ın yeniden aday olabilmesi için aslında anayasa değişikliğine ihtiyaç yok. Gerçi 2023 seçiminde üçüncü kez aday olabilmesi için bu gerekiyordu ama iktidar tarafı “Bu üçüncü dönem değil, seçim usulünde ve yönetim şeklinde yeni bir sisteme geçildiği için önceki iki dönem sayılmaz” dedi. Yüksek Seçim Kurulu da bu tuhaf görüşü kabul etti. Muhalefet ise “Bunlar sandıkta kazanamayacaklarını bildiklerinden Erdoğan’ı masada engellemeye çalışıyorlar” propagandasına meydan vermemek için bu hukuksuzluğa göz yumdu. Böylece fiili durum oluştu.

Dolayısıyla de jure olarak değil ama de facto olarak Erdoğan’ın bir kere daha aday olmasının imkanı mevcut anayasaya göre de var. Meclisin erken seçim kararı alması durumunda mevcut cumhurbaşkanının yeniden aday olma hakkı doğuyor. Çünkü görev süresini tamamlamamış oluyor. Ancak bir erken seçim kararı alınabilmesi için meclisin en az beşte üçünün, yani 360 milletvekilinin evet demesine ihtiyaç var.

Ama eğer seçim zamanında yapılırsa AK Parti liderinin, kendilerine göre üçüncü, realitede ise dördüncü defa aday olma imkanı 2018 değişikliğinde anayasaya kendi koydukları -veya çıkarmayı akıl edemedikleri- iki dönem şartı yüzünden ortadan kalkıyor.

İşte bunun için erken seçime gitmek, erken seçim için ise 360 milletvekilinin buna oy vermesini temin etmek gerekiyor.

Bir diğer yol ise anayasadaki iki dönem kuralını değiştirmek. Bunun için ise mecliste 400 milletvekilini bulmak lazım. Yani erken seçim için gerekenden 40 kişi fazlası.

Bununla birlikte Cumhur İttifakının anayasada değişiklik yapabilmesine 360 milletvekilinin kabul oyu vermesi de imkan sağlayabilir. Zira evet diyenlerin sayısı 400’ün altında kalmış olsa bile meclisin en az beşte üçünden kabul oyu almış olan bir anayasa değişikliği teklifi cumhurbaşkanının önüne gitmek durumunda. Teklifi meclise geri göndermek veya referanduma götürmek Cumhurbaşkanının yetkisinde. Ancak referandumdan ne çıkacağı belli olmayacağından Erdoğan’ın yeniden aday olabilmesi için erken seçim kararı aldırmak anayasa değiştirmekten daha ehven görülüyor olmalı.

Bu durumda geriye kala kala eksik olan sandalyelerin bulunması kalıyor. Müsavat Dervişoğlu, çeşitli vesilelerle birkaç defa Erdoğan’ın yeniden aday olabilmesi amacıyla yapılacak hiçbir düzenlemeye destek vermeyeceklerini açıkladı. Gerçi siyasette her an her şey değişebilir ama bu aşamada İYİ Parti’den destek beklemek yanlış olur.

CHP lideri Özgür Özel ise yine birkaç defa belirli bir tarihten sonra erken seçime izin vermeyeceklerini tekrarladı. İktidar partilerinin bunu kabul etmeleri çok kuvvetli bir ihtimal değil. Çünkü bilhassa ekonomideki sorunlar az çok tolere edilebilir seviyelere çekilmeden sandığa gitmek arzu edecekleri bir seçenek olamaz. Ama yine de ileri sürülen şartlara rağmen ana muhalefet partisiyle işbirliği imkanı tamamen yok sayılmaz.

Bir de DEM Parti var… 59 sandalyesi Cumhur İttifakının oylarına eklenirse arzu edilen bir tarihte erken seçime gitme ve böylece Erdoğan’ın yeniden aday yapma imkanı bulunabilir. Bahçeli’nin Öcalan’ı çıkarma vaadi sonrasında oluşan beklentiler böyle bir işbirliğini söz konusu hale getirebilirdi. Ne var ki İmralı’nın, Kandil’in ve DEM Parti’nin desteğiyle aday olduğunuzda milletten oy istemekte güçlük çekebilirsiniz. AK Parti kanadı bunu göze almamış olmalı ki kayyum sürecini başlattı. Hatta karşılarına çıkacağı muhakkak olan “Bunlar Öcalan’ı çıkaracaklardı” propagandasının önünü kesmek için sınır ötesi operasyon gündeme getirildi son olarak.

Bu durumda DEM Parti’yi de eliyoruz… Peki CHP? Eğer AK Parti ana muhalefet partisi ile işbirliği yapabilse MHP’nin desteğine bile ihtiyacı kalmıyor. Adaylık yarışı yüzünden bugünlerde içi bir hayli karışmış durumdaki CHP ile işbirliği zemini oluşturmak o kadar da kolay olmasa gerek. Ama belki de bu partinin içinin bu kadar karışık olmasını bir fırsat olarak düşünüyor da olabilir Erdoğan.

Siyasette 24 saat uzun bir süredir diye boş yere söylememişler. Beklemek ve her türlü sürprize de hazırlıklı olmak lazım önümüzdeki süreçte. 

As of today, there is no issue more important to the ruling party than the need to find a formula that will ensure Erdoğan’s re-candidacy. In fact, all of the recent discussion topics, especially the “new constitution” that has been brought to the agenda on various occasions, are aimed at this purpose.

There is actually no need for a constitutional amendment for Erdoğan to be a candidate again. Although this was necessary for him to be a candidate for a third time in the 2023 elections, the ruling party said, “This is not a third term, the previous two terms do not count since a new system has been introduced in the election procedure and governance.” The Supreme Election Board also accepted this strange view. The opposition, on the other hand, turned a blind eye to this unlawfulness in order not to allow the propaganda that “They are trying to prevent Erdoğan at the table because they know they cannot win at the ballot box.” Thus, the de facto situation emerged.

Therefore, not de jure but de facto, there is a possibility for Erdoğan to run once more according to the current constitution. If the parliament decides to hold early elections, the current president has the right to run again. Because he has not completed his term. However, in order for an early election decision to be taken, at least three-fifths of the parliament, that is, 360 deputies, need to say yes.

But if the election is held on time, the AKP leader's chance of running for a third, in reality a fourth term is eliminated due to the two-term condition they themselves added to the constitution in the 2018 amendment - or could not think of removing.

This is why it is necessary to go to early elections, and to ensure that 360 MPs vote for early elections.

Another way is to change the two-term rule in the constitution. To do this, it is necessary to find 400 deputies in the parliament. In other words, 40 more than is needed for early elections.

However, the People's Alliance may also be able to make changes to the constitution if 360 MPs vote in favor. Because even if the number of those who voted yes is below 400, a constitutional amendment proposal that receives a three-fifths vote in favor of the parliament must go to the president. It is the president's authority to send the proposal back to the parliament or to take it to a referendum. However, since it is not clear what will come out of the referendum, calling an early election so that Erdoğan can be a candidate again must be seen as less costly than changing the constitution.

In this case, all that remains is to find the missing seats. Müsavat Dervişoğlu has announced several times on various occasions that they will not support any arrangements to be made for Erdoğan to be a candidate again. Although everything can change at any time in politics, it would be wrong to expect support from the İYİ Party at this stage.

CHP leader Özgür Özel has also reiterated several times that they will not allow early elections after a certain date. It is not very likely that the ruling parties will accept this. Because going to the polls, especially before the problems in the economy are reduced to more or less tolerable levels, is not an option they would want. But despite the conditions put forward, the possibility of cooperation with the main opposition party is not completely ruled out.

There is also the DEM Party… If its 59 seats are added to the votes of the People’s Alliance, it may be possible to go to early elections at a desired date and thus make Erdoğan a candidate again. The expectations that emerged after Bahçeli’s promise to remove Öcalan could have made such cooperation possible. However, when you are a candidate with the support of İmralı, Kandil and the DEM Party, you may have difficulty asking for votes from the people. The AK Party wing must not have taken this into account and has started the trustee process. In fact, a cross-border operation was finally put on the agenda to prevent the “They were going to remove Öcalan” propaganda that they would definitely encounter.

In this case, we are also eliminating the DEM Party… What about the CHP? If the AKP can cooperate with the main opposition party, it doesn’t even need the support of the MHP. It must not be that easy to establish cooperation with the CHP, which is in a very chaotic state these days due to the candidacy race. But maybe Erdoğan sees the fact that the party is so chaotic as an opportunity.

They didn't say for nothing that 24 hours is a long time in politics. We need to wait and be prepared for all kinds of surprises in the upcoming period.