Bu ülkede yaşayan insanlar olarak ekonomideki sıkıntıları nasıl hissettiğimizi anlatmaya gerek var mı? Hepimiz aynı şeyi yaşıyoruz, her şey ortada.

Son beş altı yıl içinde -bu süreçten kazançlı çıkan çok küçük bir azınlık dışında- herkes biraz daha fakirleşti, herkesin geliri azaldı, herkesin harcaması arttı. Çünkü milli paramızın satın alma gücü düştü. Çünkü bilhassa Başkanlık sistemine geçildikten sonra her alanda olduğu gibi ekonomide de “rasyonel olmayan” bir politika uygulanmaya çalışıldı. “Faiz sebep enflasyon sonuçtur” tezinin doğrulanması için 85 milyonun cebindeki para kullanılarak çok pahalı bir deney yapıldı. Sonuçta paramız pul oldu. Daha doğrusu “Deney sebep, enflasyon sonuç” oldu.

Oysa bize “Bu kardeşinize verin yetkiyi, ondan sonra görün bakalım bu faizle, şunla bunla nasıl uğraşılırmış” demişlerdi. Bu söze inanan yüzde 51’imizin oyuyla yüzde doksan dokuzumuz fakir düştü.

Lafın gelişi değil, kelimenin gerçek anlamıyla fakir düştük. Durumumuza uyan başka kelime yok. Zaten konuyla ilgili teknik terim de aynı. Fakirlik sınırı diye bir kavram var ekonometride.

TÜRK-İŞ Konfederasyonunun 2024 Temmuz ayı araştırmasının sonucuna göre Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin zorunlu ihtiyaçlarını karşılaması için harcanması gereken tutar 62.652,87 TL.

Aylık geliri bu tutarın altında kalan bir aile teknik olarak “fakir” sayılıyor.

Halkın ne kadarının geliri bu sınırın üstünde yer alıyor? Cevap belli.

Aynı araştırmaya göre dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması tutarı ise 19.234,43 TL. Bu da açlık sınırını oluşturuyor.

Halkın ne kadarı açlık sınırının üstünde bir gelire sahip? Bunun da cevabı belli.

Peki, ülkeyi yönetenler açısından bu tablonun anlamı ne?

2023 Mayıs’ında seçmenin yüzde 52’sinin desteği bundan on ay sonra yapılan yerel seçimde yüzde 30’lara düşmüşse meselenin siyasi boyutu da vardır. İlk seçimde maaş zamları başta olmak üzere birçok yolla piyasa paraya boğularak tüketilen barut, ikinci seçimin sonucunu hazırlamıştı ne de olsa.

Arkasındaki seçmen desteğinin ciddi bölümünü “ekonomi yönetimi karnesi” yüzünden kaybetmiş ve kaybetmeye devam etmekte olan bir siyasi iktidar var karşımızda.

Bu durumdaki bir iktidarın öncelikli olarak ekonomi politikasını değiştirmesi, sorunlara bakış tarzını gözden geçirmesi ve bu çerçevede derhal enflasyonla (hayat pahalılığıyla) mücadeleye yönelmesi “siyasi rasyonalitenin” gereği. Çünkü sorunu çözemezse bir dahaki seçimde kimseden oy alamayacak.

Mevcut iktidar bu gerçeğin farkında olduğunu göstererek rasyonel ekonomiye dönüş manevrası yaptı. Herkes bundan memnun oldu, vatandaş da ümide kapıldı.

Toplumun her kesiminde “Rasyonaliteye dönüş” adımına gösterilen yüksek destek sorunların çözülmesi yolunda yapılacak hamlelerde çok değerli bir manivela olarak değerlendirilebilirdi. Bu yaklaşım “siyasi rasyonalite”nin gereğiydi.

Ama bu yapılmadı. Ekonomi yönetiminde gerçekleşen tek yeni şey faizlerin yükseltilmesi oldu. Başka hiçbir makro çözüm gündeme gelmedi. Bunun yerine esnafın, memurun, dar gelirlinin sırtındaki vergi yükünü nasıl biraz daha arttırırız diye “yeni vergi düzenlemeleri” getirildi. Asgari ücretin, memur ve emekli maaşlarının arttırılmasına “Enflasyonu körükler” gerekçesiyle karşı çıkılırken öbür yanda neler yapıldığı ortada. Bir avuç imtiyazlı holding

Şu da var ki bilhassa elektrik, doğalgaz zamlarıyla dar gelirlinin gırtlağı sıkılırken enflasyon hedefi de terk edilmiş oluyor.

Belki de bütçedeki açıkları giderebilmek için enflasyonun devamından medet umuluyor. Çünkü halkın cebindeki parayı çekip almanın en kolay yolu o paranın değerini düşürmektir.

Öyle olmasa bile enflasyonla “mücadeleyi” yalnızca halkın kemer sıkmasına bağlamak adaletli bir tutum da değil, “siyasi rasyonalite” de değil.

Çünkü ekonomiyi batıran politikalardan kazançlı çıkan dar bir kesim korunup kollanırken, söz konusu süreçte iyice fakirleşmiş olan geniş kitlelerin gırtlağına daha fazla basarak “seçmen desteği” elde etmek mümkün olmasa gerek.

İktidar bir sonraki seçimi nasıl kazanmayı düşünüyor acaba?

Ekonomi konuşulmasın diye ortaya atılan sokak hayvanları, Instagram ve benzeri yapay tartışma gündemleri üzerinden seçmen tabanını yeniden konsolide etme düşüncesi dışında ayakları yere basan bir siyasi plan var mı ceplerinde?

Is it necessary to explain how we, as people living in this country, feel the economic difficulties? We are all experiencing the same thing, everything is obvious.

In the last five or six years, except for a very small minority who benefited from this process, everyone has become a little poorer, everyone’s income has decreased, everyone’s spending has increased. Because the purchasing power of our national currency has decreased. Because especially after the transition to the presidential system, an “irrational” policy was tried to be implemented in the economy as in every field. In order to verify the thesis that “interest is the cause, inflation is the result”, a very expensive experiment was conducted using the money in the pockets of 85 million people. As a result, our money turned into money. Or rather, “The experiment is the cause, inflation is the result”.

However, they told us, "Give this authority to your brother, and then see how to deal with this interest, this and that." With the votes of 51 percent of us who believed in these words, ninety-nine percent of us became poor.

We have become poor, not just in a figure of speech, but literally. There is no other word that fits our situation. In fact, the technical term for the subject is the same. There is a concept called the poverty line in econometrics.

According to the results of the TÜRK-İŞ Confederation's research for July 2024, the amount that needs to be spent to meet the essential needs of a family of four living in Ankara is 62,652.87 TL.

A family whose monthly income falls below this amount is technically considered “poor.”

How much of the population's income is above this limit? The answer is clear.

According to the same research, the monthly food expenditure of a family of four is 19,234.43 TL. This constitutes the hunger threshold.

How many people have incomes above the poverty line? The answer to this is clear.

So, what does this mean for those running the country?

If the support of 52 percent of voters in May 2023 dropped to 30 percent in the local elections held ten months later, the issue also has a political dimension. After all, the gunpowder that was consumed by flooding the market with money in many ways, especially salary increases, in the first election had prepared the result of the second election.

We are faced with a political government that has lost a significant portion of its electoral support because of its “economic management report card” and continues to do so.

It is a requirement of “political rationality” that a government in this situation should first change its economic policy, review its way of looking at problems and immediately turn to combating inflation (high cost of living) within this framework. Because if it cannot solve the problem, it will not be able to get votes from anyone in the next election.

The current government showed that it was aware of this fact and made a maneuver to return to rational economy. Everyone was happy with this and the citizens also had hope.

The high level of support shown to the "return to rationality" step in every segment of society could be considered a very valuable lever in the moves to be made towards solving the problems. This approach was a requirement of "political rationality".

But this was not done. The only new thing that happened in the management of the economy was the increase in interest rates. No other macro solution was brought to the agenda. Instead, “new tax regulations” were introduced to increase the tax burden on tradesmen, civil servants and low-income people a little more. While the increase in minimum wage, civil servant and pensions was opposed on the grounds that it would “fuel inflation”, it is obvious what was done on the other side. A handful of privileged holdings

Moreover, while the throats of low-income people are being squeezed, especially with electricity and natural gas price hikes, the inflation target is also being abandoned.

Perhaps they hope for continued inflation to help them eliminate budget deficits, because the easiest way to take money out of people's pockets is to devalue that money.

Even if this is not the case, attributing the “fight” against inflation solely to the public’s austerity is neither fair nor “political rationality.”

Because while a narrow segment of society that benefits from policies that sink the economy is protected and protected, it should not be possible to gain “voter support” by further strangling the broad masses who have become even poorer in the process.

How does the government plan to win the next election?

Do they have a realistic political plan in their pockets, other than the idea of re-consolidating their voter base through artificial discussion agendas such as stray animals, Instagram and the like, so that no one can talk about the economy?