Uluslararası Adalet Divanı Birleşmiş Milletler Şartının bir parçasıdır. İkinci Dünya Harbinden sonra uluslararası ilişkilere nizam getirilmek istendi. Şimdi olmadığı görülüyor.

Roma Statüsü ile Uluslararası Ceza Mahkemesi kuruldu. Bunun geçmişi yenidir. 1999 yılında kuruldu. İki mahkeme arasında farklar vardır. Divana sadece devletler taraf olabiliyor. Divanın kararlarının uygulanabilmesi büyük ölçüde BM Güvenlik Konseyinin yetkilerini kullanmasına bağlı. Orada da veto durumu var. Rusya ile ABD anlaşamıyor.

Uluslararası Ceza Mahkemesi farklı. Buraya sadece devletler değil şahıslar da başvurabilir. Mahkeme başvuru olmasa da kendiliğinden soruşturma yapabilir. Bu mahkemede devletler değil kişiler suçlanır. Mahkeme BM Şartının bir parçası değildir. Bir siyasi kişi  bu mahkemenin Afrika ülkeleri ve Putin gibiler için yaratıldığını söylemiş !

Devletler Divana üye olmakla beraber, kararlarını otomatik olarak kabul etmeyeceklerini de beyan edebilir. Mesela ABD, Rusya ve Türkiye gibi. Ceza Mahkemesi BM Şartının parçası olmadığından bazı devletler Roma Statüsünün tarafı değildir. ABD , İsrail, Rusya ve Türkiye gibi.

İkisi arasındaki en büyük fark Ceza Mahkemesi tutuklama kararı verebilir. Mahkemenin yetkisini kabul eden devletler tutuklanması istenen kişi ülkesine geldiğinde tutuklanma durumundadır. Mahkeme Putin hakkında tutuklama kararı verdiği için Roma Statüsüne taraf olan Güney Afrika, ülkesinde yapılacak toplantıya Putin’in gelmesini istememiştir.

Güney Afrika’nın İsrail aleyhine Divan’da açtığı dava için ABD Dışişleri Bakanı Blinken faydasız türünden bir laf etti. Uluslararası ilişkilerde norm isteyen ABD bunu yapıyor! Ceza Mahkemesi’nin savcısının Netenyahu ve İsrail Savunma Bakanı için tutuklama tavsiyesine Biden, “utanç verici” dedi. Ama aynı Amerika, Ceza  Mahkemesi’nin Putin için tutuklama kararını ise alkışladı.

Mahkemenin kararında 3 Hamas lideri için de tutuklama tavsiyesi İsrail’li liderler ile beraber açıklandığı için siyasal sıkıntı yaratmış olabilir. Ancak, mahkeme siyaset yapmıyor. Üstelik, zaten tehdit edilen hakimlerle ilgili “hakimler tehdit edilemez” diye Biden tarafından beyanat duymadım. Ayrıca, Guardian Gazetesi haberine  atfen Serbestiyet sütunlarında da yer aldı ;  2015 yılında zamanın Mossad başkanı yoluyla mahkeme İsrail tarafından tehdit edilmiş. Olacak iş değil. Galiba bu işleri adet haline getirmişler !

Taraf olmadığı mahkeme için de ABD’de yaptırımlardan bahsediliyordu. Sonradan ABD sözcüsü böyle şey olamaz dedi.

Bakın hukukçu batılı bir yazar ne diyor :

“Biden ve Blinken’in sert tepkisi ICC’nin kararını destekleyenleri hayal kırıklığına uğratabilir. Ancak onların tepkileri daha temel bir nedenden dolayı sorunlu: Biden-Blinken dış politika gündeminin temel dayanağını, yani ABD’nin kurallara dayalı düzenin koruyucusu olduğunu baltalıyorlar. Her ikisi de ABD’nin davranışını Rusya ve Çin’in davranışıyla karşılaştırmak için sıklıkla bu ifadeyi kullanıyor ve bu iki devleti, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana oluşturulan ve geliştirilen uluslararası kurumlar ve hukuk kuralları çerçevesinde çalışmak istemeyen revizyonist güçler olarak gösteriyor.”

İsrail’i açıkça destekleyen ve dış politikasının önemli bir unsuru sayan Almanya bile Uluslararası Ceza Mahkemesinin kararına uyacağını açıkladı. Almanya da diğer AB ülkeleri gibi , Roma Statüsünü kabul eden bir ülke. Avrupalı  AB üyesi ülkeler ABD’ye nazaran uluslararası hukuka çok daha saygılı.ABD’ye “Gölge etme başka ihsan istemez” demek gerekir.

ABD Savunma Bakanlığı sözcüsü “İsrail bizim kırmızı  çizgilerimizi geçmedi” diye açıklama yaptı. Herhalde kırmızı çizgiler çok geniş! Belki Trump’ın seçimlerde yardımcısı olacağı söylenen ABD’nin BM eski temsilcisi Haley, İsrail’e gidip  top mermisini imzalayıp “bitirin şunların işini “demiş! Bu hanımefendi  bir süre önce BM’de Amerika’yı temsil etmişti. Vah vah. Dışarıdan bakılınca ABD Başkanlık seçiminde ABD bir sahtekar- meczup ile aciz arasında sıkışmış gibi. Trump mahkûm olsa bile bu seçilmesine engel değil. Birçok ülke “dünyanın en büyük demokrasisine” bakıp demokrasiyi istemeyiz diye düşünebilir.

Amerika’nın İsrail’e yapamadığı baskıyı uluslararası mahkemeler yapıyor. Uluslararası Divan İsrail’e, Refah’a saldırıyı durdur dedi. Amerika , mahkemelerin kararına içten içe memnun olabilir. Eğer böyle ise o zaman ABD açıklamaları daha dikkatli olmalı. Yoksa kendi kurduğu uluslararası düzeni yıkma konusunda Çin ve Rusya’ya yardım etmiş olur. Düzen bozuldu; tamire ihtiyaç var. Amerika Avrupa ile beraber hareket edip tamire çalışmalı.

The International Court of Justice is part of the United Nations Charter. After the Second World War, an attempt was made to bring order to international relations. It now appears that it is not.

The International Criminal Court was established with the Rome Statute. Its history is new. It was founded in 1999. There are differences between the two courts. Only states can be parties to the court. The implementation of the Court's decisions largely depends on the UN Security Council exercising its powers. There is a veto situation there too. Russia and the USA cannot get along.

The International Criminal Court is different. Not only states but also individuals can apply here. The court may conduct an investigation on its own, even if there is no application. In this court, individuals, not states, are blamed. The Tribunal is not part of the UN Charter. A politician said that this court was created for African countries and people like Putin!

Although states become members of the Court, they may also declare that they will not automatically accept its decisions. For example, the USA, Russia and Türkiye. Some states are not parties to the Rome Statute, as the Criminal Court is not part of the UN Charter. Like the USA, Israel, Russia and Türkiye.

The biggest difference between the two is that the Criminal Court can issue an arrest warrant. States that accept the jurisdiction of the court are obliged to arrest the person sought to be arrested when he/she arrives in their country. Since the court issued an arrest warrant for Putin, South Africa, which is a party to the Rome Statute, did not want Putin to come to the meeting to be held in its country.

US Secretary of State Blinken made useless remarks about the case South Africa filed against Israel in the Court of Appeals. The USA, which wants a norm in international relations, is doing this! Biden called the Criminal Court prosecutor's recommendation to arrest Netanyahu and the Israeli Defense Minister "shameful." But the same America applauded the Criminal Court's arrest decision for Putin.

The court's decision may have created political trouble because the arrest recommendation for all three Hamas leaders was announced together with the Israeli leaders. However, the court does not engage in politics. Moreover, I have not heard Biden declare that "judges cannot be threatened" regarding judges who have already been threatened. It was also featured in Freedom columns, referring to the Guardian Newspaper news; In 2015, the court was threatened by Israel through the head of Mossad at the time. It's not going to happen. I guess they've made this a habit!

There were also talks of sanctions in the USA for the court to which it is not a party. Later, the US spokesman said that such a thing could not happen.

Look what a western writer who is a lawyer says:

“Biden and Blinken's harsh response may disappoint those who supported the ICC's decision. But their responses are problematic for a more fundamental reason: They undermine the central premise of the Biden-Blinken foreign policy agenda: that the United States is the guardian of the rules-based order. Both frequently  use the phrase to compare the behavior of the United States to that of Russia and China  , describing those two states as a whole in World War II. "They portray them as revisionist forces that do not want to work within the framework of international institutions and rules of law that have been established and developed since World War II."

Even Germany, which openly supports Israel and considers it an important element of its foreign policy, announced that it would comply with the decision of the International Criminal Court. Germany, like other EU countries, is a country that accepts the Rome Statute. European EU member states are much more respectful of international law than the USA. It is necessary to say to the USA, "Overshadowing does not require any other favors."

A spokesperson for the US Department of Defense made a statement: "Israel did not cross our red lines." I guess the red lines are too wide! Haley, the former US representative to the UN, who is said to be Trump's assistant in the elections, went to Israel, signed the artillery shell and said "finish them off"! This lady represented America at the UN some time ago. What a pity. From the outside, it looks like the USA is a fraud in the US Presidential election - stuck between the insane and the helpless. Even if Trump is convicted, this does not prevent him from being elected. Many countries may look at “the world's largest democracy” and think, “We don't want democracy.”

International courts are putting the pressure on Israel that America cannot. The International Court told Israel to stop the attack on Rafah. America may be secretly pleased with the courts' decision. If so, then US statements should be more careful. Otherwise, it would be helping China and Russia to destroy the international order it has established. Order was broken; repair is needed. America should act together with Europe and try to repair it.