TÜİK 2024-I çeyrek dönemsel GSYH verilerini açıkladı. Buna göre ülkemiz %5,7 büyümüş oldu.

2021-I çeyrekten 2024-I çeyreğe yıllıklandırılmış GSYH’ya göre toplam büyüme %22,4… Bu büyüme oranı aslında yakın dönem büyüme oranlarının bile üzerinde. 

Yani Türkiye’nin büyüme tarafında sorun yok!

Düşünsenize sadece 3 yılda gelirimiz %22,4 artmış. Ama bizler dahil çoğu iktisatçı krizden bahsediyoruz.

***

Olayın alt detaylarına bakıyoruz.

Büyüme %22,4 ama üretim büyümesi %18,4’de kalmış. Adeta deli gibi, çılgın gibi tüketmişiz. Çünkü tüketim büyümesi %54,4.

Üretmeden büyümüşüz; borçlanarak büyümüşüz…

Eşit-dengeli büyüme olmadığı için ülke zenginlemiş ama geniş halk kitlesi fakirleşmiş.

2020-2022 gelirine bakıyoruz mesela… En zengin yüzde 5’lik kesimin geliri %155,5 artarken en alt yüzde 35’lik kesimin gelir artışı %88,3’de kalmış. 

Yani en zengin kesim bu Nass büyümesinden aşırı faydalanıp gelirini katlarken, en fakir kesim bırakın gelir artışını daha da fakirleşmiş oldu.

Sorun tam da burada…

Çünkü ülkede genel fiyat seviyesi zenginleşen kesimin büyük talep artışı ile şekillenirken, geliri artmayan fakir kesim daha da ezildi.

Şöyle bir örnek vereyim: Eskiden esnaf lokantasında 10 liraya lahmacun yenilirken lüks semtlerde o lahmacun 40-50 liraydı. Şimdi lahmacun 300-400 liraya çıkarken gelirler sadece 4-5 kat arttı.

Fiyatı 10 kata yakın artışla zengin şişirdi ama fakirin geliri 4-5 kat artışla fiyat artışının çok gerisinde kaldı.

Hatta şu örneğimi de vereyim: Bugün kurdan 1 sıfır attığımızda dolar/TL’de 2016 yılını görüyoruz. Ama ürün fiyatlarında bir sıfır attığımızda 2020-21 yılını görüyoruz. Bunun anlamı şu: Türkiye’de genel fiyat seviyesi sanki dolar/TL 50-55 liradaymış gibi fiyatlanmış durumda.

***

Peki, şimdi değişen bir şey var mı?

Yani Mehmet Şimşek geldikten sonra ne oldu?

Bu yılın ilk çeyreğinde %5,7 büyük ama bu büyümenin yanında tüketim büyümesi yine %7,3 ila daha yüksek. Kısaca yine tüketim ağırlıklı büyüyoruz. Hatta yıllık tüketim malı ithalatının da 50,8 milyar dolara ulaşarak rekor kırdığını belirtelim.

Fakat bazı detaylar var.

Yine yıllıklandırılmış GSYH üzerinden söyleyelim: Mesela 2023-IV çeyrekte GSYH büyümesi %1,05 iken tüketim büyümesi 2,42 oranındaydı. Şimdi GSYH büyümesi %1,26 ama tüketim büyümesi %1,61’e geldi. Kısacası fark kapanıyor.

Şunu not edin: Tüketim büyümesi zayıflamak ve net tasarrufa geçmek zorunda. İşte asıl faturayı o zaman göreceğiz.

Muhtemelen 2024 yılı 2. Çeyreğinde de hızlı büyüme gelecek. Hatta bu yılın 3. Çeyreğinde de büyüme pozitif olacak gibi. Ama mutlaka negatif tüketim ve muhtemelen de negatif büyüme serisine döneceğiz. Aksi halde enflasyonun baz etkisi dışında düşüşü imkansız olacaktır.

Bakınız TÜRK-İŞ açlık sınırı bu ay %7,02 arttı. Oysa bu ay

-ne kur arttı

-ne de gıda da ekstra artışı sergileyecek bir durum vardı.

Sebze meyvenin yeni sezon ürünleri ile pazara geldiği bir ayda gıda fiyatları nasıl olur da yüzde 7 gibi bir artış gösterir?

Bu demektir ki kemer sıkmaya henüz hiç başlamadık.

Sadece hazırlanıyoruz.

Umut verici rakamlar vara ama tatmin edici sonuçlar henüz gelmedi. Ya yeni faiz artışı ya da daha uzun süreli sıkıntı dönemine hazırlanalım.

Görülen ışık karşıdan gelen araba olmasın!

TURKSTAT announced 2024-I quarterly GDP data. Accordingly, our country grew by 5.7%.

The total growth according to annualized GDP from the 2021-I quarter to the 2024-I quarter is 22.4%… This growth rate is actually above even the recent growth rates.

So there is no problem on the growth side of Turkey!

Imagine, our income increased by 22.4% in just 3 years. But most economists, including us, are talking about crisis.

***

We are looking at the details of the incident.

Growth was 22.4%, but production growth remained at 18.4%. We consumed it like crazy, like crazy. Because consumption growth is 54.4%.

We have grown without producing; We grew up in debt…

Because there was no equal and balanced growth, the country became richer, but the broad population became poorer.

For example, we look at the income of 2020-2022... While the income of the richest 5 percent increased by 155.5%, the income increase of the bottom 35 percent remained at 88.3%.

In other words, while the richest segment benefited excessively from this Nass growth and doubled their income, the poorest segment became even poorer, let alone their income increase.

The problem is right here...

Because while the general price level in the country was shaped by the great increase in demand of the richer segment, the poor segment whose income did not increase was further oppressed.

Let me give you an example: In the past, lahmacun was eaten for 10 liras in tradesmen's restaurants, but in luxury districts, that lahmacun was 40-50 liras. Now, while lahmacun costs 300-400 liras, revenues have only increased 4-5 times.

The rich inflated the price with an increase of nearly 10 times, but the income of the poor fell far behind the price increase, increasing 4-5 times.

Let me even give you this example: When we remove 1 zero from the exchange rate today, we see the year 2016 in dollar/TL. But when we add a zero to product prices, we see the year 2020-21. What this means is that the general price level in Turkey is priced as if the dollar/TL was 50-55 lira.

***

So, has anything changed now?

So what happened after Mehmet Şimşek came?

5.7% in the first quarter of this year is large, but along with this growth, consumption growth is still higher at 7.3%. In short, we are growing again based on consumption. Let us even point out that annual imports of consumer goods broke a record by reaching 50.8 billion dollars.

But there are some details.

Let's say it again based on annualized GDP: For example, in the 2023-IV quarter, GDP growth was 1.05%, while consumption growth was 2.42. Now GDP growth is 1.26%, but consumption growth has reached 1.61%. In short, the gap is closing.

Note this: Consumption growth is bound to weaken and shift to net savings. That's when we will see the real bill.

Rapid growth will probably occur in the 2nd quarter of 2024. In fact, growth seems to be positive in the 3rd quarter of this year. But we will definitely return to negative consumption and probably negative growth series. Otherwise, it will be impossible for inflation to decrease except for the base effect.

See, TÜRK-İŞ hunger limit increased by 7.02% this month. However, this month

-what exchange rate increased?

-nor was there any situation that would show an extra increase in food.

How can food prices increase by 7 percent in a month when fruits and vegetables come to the market with new season products?

This means that we have not started to tighten our belts yet.

We're just getting ready.

There are promising numbers, but satisfactory results have not yet come. Let's prepare for either a new interest rate increase or a longer period of trouble.

Don't let the light you see be from an oncoming car!